CÓ HAI CON SÔNG ĐÃ LÀM NÊN BÀI CA LỊCH SỬ.
Trong thời gian này nhạc chống Pháp đã được toàn dân hưởng ứng một cách nồng nhiệt. Đó là những ca khúc hát động viên tinh thần yêu nước, hát lên để chống ngoại xâm. Nhạc chống Pháp là “nhạc cách mạng lãng mạn”, khác nhạc chống Mỹ.
Hết Pháp rồi đến Mỹ.
Nhưng nhạc chống Mỹ không còn là cách mạng lãng mạn nữa, mà là “cách mạng giết mạng!”
Tôi sinh ra trong thời kháng chiến chống Pháp. Ngày ấy, dù còn nhỏ, nhưng tôi cũng đã từng “đồng cam cộng khổ” với những người lớn chống thực dân Pháp.
Ngày ấy, chừng 5, 7 tuổi, tôi cũng biết đào hầm, làm chông đánh Tây và biết làm giao liên báo động khi giặc đến!
Tôi tự nhận mình có thiếu sót là ít khi “cảm nhận” về nhạc miền Bắc trong thời Chiến tranh. Chỉ “Phỏng vấn qua thư” và phỏng vấn trực tiếp các nhạc sĩ “tiền chiến” như Hoàng Dương, Tô Hải, Nguyễn Văn Tý, Tô Vũ, Nguyễn Thiện Tơ, Dzoãn Mẫn, Hoàng Giác, Việt Lang…
Vẫn biết rằng bài hát dù ở bên này hay bên kia, cho dù ở bên nào, những tiếng ca có đôi khi làm lay động lòng người, làm con tim thổn thức, dù chín năm kháng chiến, chỉ là một thời gian ngắn so với đời người, nhưng là một thời gian khá dài đối với Chiến tranh.
Việt Nam có nhiều con sông lớn đã đi vào thơ, văn, nhạc và cũng có không ít nhạc sĩ “tiền chiến” viết về Sông. Có những con sông làm nên lịch sử với những bài hát trở thành bất tử, như sông Bạch Đằng, sông Hát, sông Bến Hải…
Ở bài viết ngắn này, tôi là một người Nam, bỏ đi những mặc cảm nhỏ nhoi, tôi “hướng về Bắc”, lúc Hòa bình, cũng như người ta đã “hướng về Nam” lúc còn Chiến tranh.
Nhạc viết về Sông thì nhiều, nhưng tôi xin chọn chỉ hai bài “Trường ca Sông Lô” của Văn-Cao và “Du kích sông Thao” của Đỗ-Nhuận.
- TRƯỜNG CA SÔNG LÔ của Văn Cao.
- Sông Lô là phụ lưu của tả ngạn sông Hồng. Chảy từ Trung Quốc đi qua các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Phú Thọ và Vĩnh Phúc. Trường ca Sông Lô, một ca khúc “Kháng chiến chống Pháp” có văn hóa, rất nhân văn:
“… Sông Lô, sóng ngàn Việt Bắc bãi dài ngô lau núi rừng âm u
Thu ru bến sóng vàng từng nhà mờ biết chìm một màu khói thu
Sông Lô, sóng ngàn kháng chiến cháy bờ lau thưa đã thành thôn trang
Ai qua bến nắng hồng lặng nhìn màu nước sông Lô xưa
Trên giòng sông trở về đoàn người
Reo mừng vui trên sóng nước biếc trôi đầy sông bao đám xác thù
Dân hân hoan nghe sóng réo vi vu xa xa
Đường ngập người vang gió lá vi vu hiền hòa
Sông mênh mông như bát ngát hát:
Thây giặc trôi trở về ngập bờ
Sông gầm vang tiếng súng trái phá
Bao rừng thu như như bát ngát người
Dân hân hoan chiến sĩ pháo binh Việt Nam ghi công
Tiếng trái phá quân thù ngập chìm giòng Lô…”
-DU KÍCH SÔNG THAO của Đỗ Nhuận.
Sông Thao là giòng chính của sông Hồng bắt nguồn từ Nguy Sơn, tỉnh Vân Nam Trung Quốc vào Việt Nam ở tỉnh Lào Cai, chảy đến ngã ba Hạc ở Việt Trì tỉnh Phú Thọ thì hợp lưu với sông Đà và sông Lô… Người Tày Thái gọi con sông này là sông Nậm Tao:
“… Hồng Hà…
Mênh mông trôi cát tới chân trời quê
Cuối sông nhiều bến ai về có thấy làn gió xanh rì
bát ngát đồng lúa ven bờ đê
Hồng Hà… trôi xuôi đưa nước trên ngàn về khơi
Sông Thao ngoài bến Việt Trì có những chàng áo nâu về
say mê giòng nước vui tràn trề…
Hồng Hà ơi, ta nhớ mùa thu xưa
nước về như bóng cờ lên khi quân về thủ đô
Hồng Hà ơi, nay cũng mùa thu thấy mơ màng
Ngao ngán nhìn sông bên Việt Trì còn đó
Hồng Hà reo, ai đó cùng ta đang phơi bày
với nước phù sa đang pha hòa giòng Lô
Hồng Hà ơi, đây những người bao năm lạc loài
mơ ước được mong sao quay về quê nhà…”
Cho dù cho Chiến tranh đã để lại bao đau thương mất mát, nhưng cũng từ trong Chiến tranh lại sản sinh ra những bài hát được gọi là “tuyệt phẩm” mà trong Hòa bình sẽ không bao giờ có được!
Trường ca “Sông Lô” và “Du kích sông Thao”, Hai nhạc phẩm bất hủ, sẽ mãi là “nhật ký chiến tranh” không bao giờ quên, và con sông Lô và sông Thao còn đó, ngày đêm vẫn âm thẩm xuôi ngược đầy vơi…, dù Chiến tranh đã lùi xa, tác giả cũng không còn, và những Đoàn quân làm nên chiến công cũng đã người thiên cổ.
TRANHUUNGU
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
* Các bạn có thể copy link hình và link video clip của youtube và dán trực tiếp vào ô comment mà không cần dùng thẻ.