HỒN QUÊ TRONG THƠ NHÃ MY

BÀI CỦA TT

Ảnh:Lê Đăng Mành


NHÃ MY, TIẾNG VỌNG HỒN QUÊ

                  Tôi đã đọc rất nhiều bài thơ của các tác giả ở hải ngoại trong đó có Nhã My. Phải thành thật mà nói NM đã để lại trong tôi một chút gì đặc biệt bởi tuy cô chỉ là người viết văn làm thơ tài tử nhưng chữ nghĩa lựa chọn và cách dùng  cũng rất là  chuyên nghiệp và có một phong cách đặc biệt  của riêng cô , không vay mượn , không theo phong trào , không làm dáng chữ nghĩa… và tuy sống ở hải ngoại lâu năm nhưng thơ của cô vẫn thắm đậm những hình ảnh quê hương và  được diễn tả một cách chân tình, không gượng ép như vài tác giả khác …
                  Thật tình mà nói tôi thích các bài  tiểu luận (mà NM gọi là phiếm luận ) ngắn gọn sắc sảo mà vẫn hàm ẩn một kiến thức và sự từng trải hơn là thơ của cô.
Tôi quen với Nhã My qua một dịp tình cờ, năm 2008 một người bạn giới thiệu Suong Lam với tôi khi cô cần sự giúp đỡ của tôi để hoàn tất một bản dịch là một quyển hồi ký từ tiếng Anh của một người bạn ra tiếng Việt . Tôi đặc biệt chú ý SL vì cách ứng xử lễ phép và thật thà của cô trong lần nhận email đầu tiên .Cô bảo đã đưa quyển sách vào cho Google dịch nhưng nó túi bụi quá và gần như cô phải viết lại toàn bộ mà người bạn của cô không am hiểu văn phong Việt ngữ  nên  '' cứ bắt buộc dịch cho sát chữ ''! Thư qua từ lại , tôi vốn có rộng rãi thời giờ nên đồng ý giúp cô và cô đã bỏ hơn 7 tháng để làm cho xong quyển sách đó mà không nhận thù lao gì  chỉ vì '' một lời đã hứa với bạn’'.
Vắng đi một thời gian một hôm tôi nhận được một bài thơ gửi qua email là bài Buồn Viễn Xứ  rồi tới Nhớ Miền Nam, Thương vùng Nước Lũ….SL Nhã My vẫn thỉnh thoảng gửi một số bài thơ của cô cho tôi đọc Rồi khi vào blog của NM tôi mới khám phá ra ‘' văn tài’' của cô .
                   Với một phong cách nhẹ nhàng , đa dạng khi thì thâm sâu , lúc trầm bỗng,lảng đảng hồn thơ với một nỗi buồn mênh mông xa vắng , khi khác lại  vào đề trực tiếp, chữ nghĩa bình dân ý tứ  gọn gàng không trau chuốt cầu kỳ , không  màu mè ủy mị gần như các bài thơ của NM mang một âm sắc đặc biệt dễ đi vào lòng người đọc .Nó hiền từ như dòng chảy con sông quê , bảng lảng như những ánh mây trời bàng bạc, dịu dàng mơ hồ như sương khói chơi vơi, gõ một điệu buồn nhè nhẹ như tiếng mưa rơi hay thâm trầm sâu sắc với nỗi buồn nhân thế và đôi khi lại mang một màu sắc triết lý và tôn giáo …có thể nói  bất cứ đề tài nào NM cũng xuyên suốt …
                      Ở đây tôi chỉ xin tóm gọn vào một đề tài '' Hồn Quê trong thơ Nhã My''.
Hồn Quê ! Hai tiếng ấy nó gợi cho ta một cái gì vừa thiêng liêng vừa gần gũi và ấm áp mà gần như tất cả chúng ta ai cũng mến yêu trân trọng .
Với NM thì :
''thưa rằng bụi chuối nhớ buồng cau’’
''thèm bông điên điển bánh xèo tôm''
''tắm nắng miền nam nắng thật nồng nàn''
(Nhớ Miền Nam)

hay:

'' bông bần nở trắng bờ sông
gió đưa con nước lớn ròng bao la ''
Ở một bài khác là hình ảnh một người mẹ quê:
“mẹ ngồi nhặt lá mồng tơi
đọt tươi đọt héo khóc đời làm dâu’’
.....
''lấy chồng vạn dặm đường xa
tiếng chim miệt thứ hỏi nhà mình đâu''
(Mẹ)
bốn chữ ''tiếng chim miệt thứ '' gợi một hình ảnh quê vùng đất mới phương nam mà người con gái lấy chồng xa theo ghe thương hồ bỏ quê lìa xứ để’’ chiều chiều ra đứng cửa sau , trông về quê mẹ ruột đau chín chiều’’…
còn ở NM thì mang nặng một niềm nhớ thương quê cũ khi đã sống ở phương xa:
‘’ quê hương  biền biệt phương trời
bâng khuâng một mảnh trăng thề gầy hao’’
(Bài thơ viết lại)
Hay:
''Giã từ bến cũ hoang liêu
bâng khuâng để nhớ một chiều nước mây
mù sương mấy dặm đường dài
nghe tâm tư đọng khói bay mơ màng
….
''đan thanh khép đóa hải đường
bước chân hoang dại hồn vương mây Tần''
(Gọi)
hay câu thơ trong một bài thơ khác:
'' trong ao bèo dạt tình suông vẫn chờ''
Cái '' ao'' khiến ta gợi nhớ những câu ca dao như:
'' đêm khuya ra đứng bờ ao''
'' ta về ta tắm ao ta
dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn''
Đậm đà hơn đặc biệt hơn ở những bài thơ mang từ ngữ và phong cách miền quê nam bộ như:
''chim chiều gọi bạn líu lo
cảm thương thân bậu ốm o gầy còm''
(Thương vợ)
''bậu ơi đã bỏ đi rồi
đêm hôm có kẻ đứng ngồi không yên
thương em chẳng biết đâu tìm
nhìn theo con nước bóng chim xa mờ''
( Thương nhớ người dưng)
Hay bài ''Nhớ sông'':
''trời vẫn mênh mông, biển mênh mông
làm sao thấy được chút tình sông
nhìn con nước chảy lòng xao xuyến
mà nhớ mà thương củi lạc dòng''
Ơi !Những khúc '' củi '' trôi theo dòng nước hay lòng người cũng trôi theo nỗi nhớ mù xa  mà con sông luôn luôn là hình ảnh miền quê gần gũi nhứt !
Và đây là một bài thơ tự do cũng tả nỗi nhớ quê với nhiều hình ảnh đẹp:
''tháng ba hoa đào rơi rơi từng cánh mỏng
trải ven đưởng trên thảm cỏ rợp một màu hồng non
em lại đi trong nỗi nhớ bồn chồn
về một chốn đồng quê có hoa cau hoa bưởi
có luống rau xanh mà mẹ vừa mới tưới
có trái non trái chin trĩu trên cành
em vẫn nhớ về một ký ức xanh
với ruộng lúa rì rào gió đưa lượn sóng trong trời chiều ngập nắng….
….
có phải chăng hồn em đang đợi
xa lắc trời chiều thương quá chân quê ''
(Nhớ quê)
và thêm nữa bài Tình Quê:
'' hôm qua anh trở lại nhà
vườn rau xanh với vườn cà đơm hoa
mùi hương hoa bưởi bay xa
mận hồng chi chít la đà cành non
…
tơ hồng bên dậu giăng mành
mồng tơi mực tím để dành tuổi thơ
mít dừa sai quả non tơ
bẹ cau phe phẩy phất phơ nắng vàng…''
và 2 câu đảo ngữ cuối bài khiến ta liên tưởng tới câu ca dao quen thuộc :
'' mù u đậu chú bướm vàng
lấy chồng chi sớm để nàng xa anh''
Ở một bài khác ''mười thương''được  đưa vào hình ảnh vùng quê:
'' mười thương cầu ván gập ghình
em qua dáng nhỏ xinh xinh dịu dàng''
Và một bài thơ dạng '' bình thanh'' mang tựa đề Quê hương với lời thơ tha thiết và rất đẹp:
'' lao xao , lao xao, lao xao
trăng vàng buông lơi chìm vào sông trôi
đêm nay ai say mềm môi
lòng buồn đơn côi xa xôi về đâu
thu tàn sương rơi canh thâu
nghe vang lời ca du dương phòng khuê
như trông như mong người về
như than như mang ngàn lời yêu thương
âm thanh xa đưa sầu vương
vang vang ngân nga quê hương chờ mong
êm đưa thuyền trôi bên sông
ai say đêm nay người xa về đâu
ly hương mang mang niềm đau
đêm khuya đơn côi chờ bao tình quê
tương tư ngày xưa câu thề
xa xôi, xa xôi , lời ca sầu vương…''
Tôi nghĩ đây là một bài thơ đặc biệt vì quê hương ở đây qua lời thơ NM không theo những ước lệ cổ điển  mà nhiều người kh ác đã sử dụng như ''cánh diều, khế ngọt , bờ đê..'' mà là một  bài thơ diễn tả một tâm trạng sâu lắng  mà êm ả theo những câu thơ chỉ sử dụng một thanh bằng…
Còn nhiều lắm những bài thơ chứa đựng tình quê như thế …( chưa kể những lời còm giao lưu với bạn có phong cách ‘’ nhà quê’’ khác)
          NM với ''ngôn tự khuê các'' dịu dàng đằm thắm , với cái tâm ''thật thà'' trong sáng, với một tình cảm thiết tha chân thành Hồn Quê chứa đựng trong thơ của cô đã khiến người đọc luyến lưu và hoài niệm về một hình ảnh quê hương vô cùng  xinh đẹp và dạt dào tình cảm …

Cali 5/23/2014
TT

Nguồn: từ email của TG TT gửi lamngoc
NM chân thành cảm ơn anh TT đã chia xẻ đồng cảm