LÊ ĐĂNG MÀNH VỚI LỤC BÁT QUÊ- BÀI CỦA NHÃ MY SƯƠNGLAM

Ảnh của NM

LÊ ĐĂNG MÀNH VỚI LỤC BÁT QUÊ

Chân dung nhà thư pháp Lê Đăng Mành do họa sĩ Lê Quang Thi vẽ.

        Cách đây hơn bốn năm , tôi đọc được một bài thơ lục bát ngắn của tác giả Lê Đăng Mành , đó là một bài thơ tả cảnh với cụm từ ngữ rất đặc sắc:

Chiều tung lưới bủa về tây
Chuồn kim khâu dở lá lay ven bờ
Phù sa lạ bến ngẩn ngơ
Bóng ngày tan giữa đôi bờ tàn phai
(Chiều).

Tuy bài thơ chỉ vỏn vẹn có bốn câu ,tác giả đã không chêm vào thơ những nỗi niềm , cảm xúc nhưng với từ ngữ xúc tích , đặc biệt , một cảnh chiều trên sông đã gợi cho tôi, người đọc một cảm giác bảng lảng , bâng khuâng, giữa không gian chiều thân quen với hình ảnh  con chuồn chuồn kim , với lá cây còn lay động ven bờ khi dòng nước chở phù sa còn xuôi chảy vì '' ngẩn ngơ''  chưa  tắp vào bến lạ , giữa cảnh ''tàn phai'' khi bóng ngày dần tắt ở hướng tây.
Rồi tôi được thêm một bài thơ ngắn nữa tả cảnh ban mai:

Sáng lên nghe giọt sương reo
Bình minh tung nắng thả gieo rộn ràng
Mùa đi về giữa rơm vàng
Nghe mồ hôi đọng quanh làng mà thương!
(Ngày Mùa)

Hai bài thơ , một chiều , một sáng mà tôi  đậc biệt chú ý với cách dùng chữ của tác giả vừa rộng , vừa mạnh , vừa sắc đã khiến câu thơ như  tràn đầy năng lực , sức sống ''chiều tung lưới'' , ''bình minh tung nắng'' , một chữ '' tung'' gọn gàng , dân giả, bình thường nhưng đặc biệt xiết bao , nó uyển chuyển khi '' lưới chiều ngả nắng về tây'', và rộn ràng bừng tỉnh khi mặt trời thả nắng ...Tôi thấy mình thích thơ anh từ đó và cảm thấy  luyến tiếc vì bài thơ chưa đủ dài để người đọc được chiêm nghiệm thêm như  đang trong một bữa cổ ngon mà  phải thèm thuồng vì đồ ăn ít quá !
 Rồi cơ duyên văn nghệ khiến tôi được kết thân với anh , được anh tặng cho những bức thư pháp đẹp viết từ thơ của tôi và hôm nay ,tôi viết bài này như là một đóng góp đồng cảm giữa hai người bạn thơ , tôi mong rằng với nhận xét thô thiển của cá nhân mình  , xin quý bạn hữu  độc giả không xem đây như một bài chính luận mà bỏ qua những sơ sót  ...
        Tác giả Lê Đăng Mành làm rất nhiều thơ , anh làm đủ các thể loại  của thơ Đường luật,thơ tự do,thơ haiku , viết phú, hát nói và còn là một nhà thư pháp với nét chữ rất công phu, lại còn chụp nhiều ảnh phong cảnh rất đẹp...Anh cũng là một tác giả cộng tác với rất nhiều trang văn nghệ mạng, là chủ nhân nhiều trang blog như Lê Đăng Mành, Như Thị, Kẻ Văn Thư Pháp , trong số đó có trang Lãm Nguyệt Hiên quy tụ nhiều ngòi bút thơ đường xướng họa,trang Lục Bát  Quê gồm nhiều bài thơ thể lục bát mà hôm nay tôi hân hạnh được đọc và viết lên những dòng cảm tưởng này.
    Lục bát Quê , như tên gọi của nó gồm những bài thơ nói về quê hương, tình cha mẹ , xóm giềng với giọng thơ khoan nhặt ,khi an phận , lúc trầm buồn, thủ thỉ tình cảm , rồi  hi vọng vươn lên và hứa hẹn nhiều tốt đẹp...
Quãng Trị quê anh, vùng đất văn vật , nơi khí hậu vô cùng  khắc nghiệt  ""nắng cháy da'' ''rét thấu thịt'' ,lại bị  hứng chịu nhiều tang thương đỗ nát trong thời chiến tranh  và những con lũ thường xuyên tàn phá quê nghèo.
Nơi đó anh đã sinh ra giữa mùa nước lũ và lớn lên trong tình thương của bà mẹ quê thật thà chất phát ,vất vả nuôi con qua bao năm tháng nhọc nhằn. :

Chào đời gặp buổi nắng thưa
Cơ hàn chầu chực nước thừa mứa dâng
Lúa non lũ tuốt phũ phàng
Phù sa ngơ ngẩn tẩm bàng hoàng vây...
(....)
...Lũ tràn thâm chiếu sơ sinh
Tôi ngo ngoe níu điêu linh đoạn trường
Phên bừng gió đập rách bươm
Chừ quờ quạng túm muối chờm thậm đau!
(Mùa Sanh)

Bờ tre gió rúc rên đau
Đàn trâu ớn cỏ đê nhàu rét xuân
Quê nhà lạnh táp đất trân
Mẹ lẩy bẩy vịn cơ hàn đong giêng!

(Rét giêng xuân)
...
Vẫn còn đây nỗi can qua
Mùa đông thiếu ấm nứt xa xót mầm
Đời gian khó Mẹ trầm ngâm
Mong gieo hạt mới gọi thầm tương lai
(Hương Xuân)

Nón tơi sương gió trùng vây
Hai vai mẹ gánh những ngày bão giông...
(Mẹ Quê)


Mây phiêu lãng bủa dật dờ
Mẹ truân chuyên gánh xác xơ lạnh lùng
Cha gieo bóng đổ ung dung
Hỏi ai còn nhớ gốc chung hội cày ?
 (Rét giêng hai)

Phong cảnh quê hương nghèo được anh vẽ bằng những nét u buồn ,với một tấm tình yêu quê chân thật, bằng những vần thơ tha thiết :

Quê nhà lũ đậu buồn tênh.
Tre mơ chim trú lênh đênh chưa về.
Mẹ ngồi ru giọt tái tê
Chiều soi bóng lũ mà nghe đoạn trường
(Lũ Chiều)

Lụt ơi! sao quá buông tuồng
Ngông nghênh sục sạo chẳng thương mái nghèo!
Thu gầy lạc dấu trăng treo
Trâu mơ lối cỏ, gà đeo bụi bờ
Tao nôi gieo giọng thẫn thờ
Thềm thơ nước vỗ chan bờ bể dâu
Rơm trôi quên tuổi dãi dầu...
(Dấu Chấm Than)

Nắng cong chiều cúi ngẩn ngơ
Thời gian hấp hối ngày thờ thẫn chi
Mây hờn rơi hạt chia ly
Khói leo mái rạ tà huy thậm buồn
(Chiều Đi)

:
Hay tà cảnh cố đô trầm lắng , rêu phong thành quách không tránh được hưng phế của thời gian , khi thời hoàng kim cũ đã lui vào quá khứ lảng quên :

Về Huế rủ bụi tang bồng
Qua nền Xã Tắc tủi phong rêu mình
Cột cờ gió trở lặng thinh
Triều nghi văn võ ngông nghênh mô rồi
Văn lâu khoa bảng một thời
Hồn lên Văn Thánh bia phơi miệng đời
Bến đò Thừa Phủ chao ơi !
Tắt câu mái đẩy rụng rời Hương Giang
(Phố cũ chiều đau)

Nhưng , cho dù phong ba dùi dập , bảo táp phủ lên quê nghèo và phủ lên cả thân phận con người thì đối với tác giả Lê Đăng Mành , với nhân cách và tâm trạng của một người từng trãi , sống an nhiên , bằng cái tâm , cái đạo , đạt lý thông tình , thơ anh không tủi hờn ai oán, không than thân trách đời, không cầu kỳ mộng ảo .Dòng thơ anh luôn giữ được sự điềm đạm , an nhiên  sống hài hòa với cảnh vật thiên nhiên và trong chiều hướng vươn lên bằng những hi vọng tốt đẹp hơn.
Ta hãy nghe tác giả gửi lời tâm cảm :

Ruổi rong cưỡi vạt mây mù
Thả bầy hầy xuống trả u mê đời
Và chiều leo ngọn thảnh thơi
Đêm thanh nhàn tẩm nụ cười trăng tung
 (Bát lục yên)


Khi con tắt niệm tìm cầu
Mới hay áo gói ngọc châu trong ngần
Như cây cỏ cứ vô ngôn
Mà hương thơm mãi giữa nguồn không hai
(Cảm niệm mùa Phật Đản )


Chiều nghiêng bến bãi cài sương
Lạnh tênh mái đẩy thuyền vương vấn hồn
Thôi thì chơi với gió mây
Đầu năm lộc héo phủi tay nhẹ hều
(Rét giêng hai )


Thôi Ta giã phố tìm quê
Thỏng tay buông bỏ nhiêu khê lụy phiền
Thà về gối giấc cô miên
Tiêu dao đùa giỡn cõi miền nguyên sơ.
(Về)


Nắng phiêu lãng lội rong chơi
Để mây bày trận vây trời buồn thiu
Khói quen diễn vở đìu hiu
Mùa lơ đễnh giấu bóng liêu xiêu buồn
Dù mai chưa cạn não nề
Cũng cầm thanh thản giữa quê quán mình

(Xuân riêng )


Qua cơn khốn đốn não nề
Câu à ơi ! cũng bớt tê tái rồi
Mái nghèo đem khói lên phơi
Mẹ cầm miếng nắng mỉm cười soi xuân
 (Mẹ và mùa xuân )


Ngạt ngào rơm rạ là quê
Nhiệm huyền hương lạ tràn trề chưng xuân

Mùi tre hóp - mùi bùn non
Mùi mồ hôi Mẹ tẩm nồng nàn xuân !
















Ảnh của LĐM

     Thơ Lê Đăng Mành là thế , chữ nghĩa tượng hình , giản dị chân phương, không trườu tuợng ,khoa trương rỗng tuếch , cũng ít ẩn dụ cầu kỳ nhưng lại là những dòng thơ hay..Được  kết hợp bằng những từ ngữ quá phong phú , nhạy bén  và một hồn thơ  chân thật, cảm xúc sâu lắng , tâm tình tha thiết , ý từ như quyện vào nhau thành một tổng thể thơ đặc sắc khi cứng, khi mềm, vừa bình dân, vừa bác học .Văn phong tao nhã , kín đáo pha trộn chút không khí và ngôn ngữ đượm chất thiền .Điều đặc biệt là ở cách dùng  những từ  đắc thể khó thay thế bằng những từ khác như '' tung '' ,'' hắt '',  ''nhẹ hều '' '' (nắng phiêu lảng ) lội ' (mây) ''chết đuối'' ' (chiều) ''leo'' (ngọn thảnh thơi ), (bia ) '' phơi'' (miệng đời ) , (khói) '' leo'' (mái rạ) ..vv .Chính nhờ những từ ngữ và hình tượng vật thể  được nhân cách hóa này khiến câu thơ linh hoạt , sống động , gợi hình , gợi cảm hơn một cách hoàn chỉnh  bất ngờ..
     Vượt qua bên ngoài những xúc cảm cá nhân tủn mủn, ái tình đôi lứa...,   hồn thơ LĐM  chứa đựng đầy ắp  tình người, tình quê hương, nhân sinh quan , đạo pháp..Giọng thơ thấm thía , sâu lắng tình cảm vị tha ,nhưng đôi khi cũng bàng bạc một nỗi buồn man mác về những hoài niệm quá khứ, về những tang điền thương hải ,thay đổi của dòng đời.
Nếu như cứ nghĩ thơ lục bát là vần điệu phải êm ái,nhẹ nhàng, chữ nghĩa văn vẻ trau chuốt  thì lục bát LĐM đôi khi không đáp ứng được điều đó .Bởi ngôn ngữ thơ của anh đa diện, vần nhịp đôi khi khúc chiết , nhứt là anh hay chêm phương ngữ, nhưng đó lại chính là phong cách đăc biệt của thơ anh, một dòng '' lục bát quê '' đẹp và vững chảy trong dòng thác thi ca , chảy trong lòng người đọc để nhớ , để thương ,hoặc để tìm bình an  giữa những bề bộn của cuộc đời.
Xin cảm ơn lục bát quê, cảm ơn tâm tình của tác giả.

WA tháng 3/2016
NHÃ MY -SƯƠNG LAM.