TIÊU TƯƠNG- THƠ NGUYỄN KHÔI

       
       ảnh TG Nguyễn Khôi


TIÊU TƯƠNG

     "Quân tại Tương giang đầu"...

             Tặng : Nhã My
                      -----

Sao Tiêu Tương lại là buồn thương ?

Để mưa rơi ướt cả dặm trường

Chia ly như thể không gặp lại

Để Trúc bên sông đốm võ vàng...
                      *

Sao Tiêu Tương lại là bi thương ?
 Nỗi đời hai ngả biệt âm dương

Tình em như nước Trường Giang ấy

Sớm tối theo anh tới mộ vàng...
                      *

Sao Tiêu Tương cho lòng tổn thương ?

Trái tim sẻ nửa giữa đoạn trường

Một nửa nát tan chìm đáy sóng

Một nửa cầm tù nơi cố hương...
                      *

Sao Tiêu Tương để người trúng thương ?

Dưỡng thương hao tổn mấy năm trường

Cho  hồn dậy lớn Thơ mọc cánh

Chắp với hồn ai lạnh hơi sương...   
                       *

Sao Tiêu Tương nên  tình  vấn vương ?

Vượt cả ngục tù, vượt đại dương

Tới  một chiều nao im lặng sóng

Đôi trái tim một nhịp thương thương...
                       *

Sao Tiêu Tương muôn đời sầu vương ?
"Đa tạ Quân Vương : thiếp phụ chàng"

Tựa bờ Lau trắng tình ngây ngất

Thơ đà kiệt sức, hồn lang thang...

          Bên bờ Tiêu Tương , quê Từ Sơn

                 mùa Vu Lan 2014

                    NGUYỄN KHÔI

Nguồn; từ email của TG Nguyễn Khôi gửi lamngoc
NM chân thành cảm ơn nhà thơ Nguyễn Khôi đã gửi tặng những bài thơ hay

GHI CHÚ
*Câu thơ bác Nguyễn Khôi bỏ trong ngoặc kép mượn ý " Gió thu '' của Tản Đà và ''Màu thời gian '' của Đoàn Phú Tứ
''Đa tạ Quân Vương: thiếp phụ chàng''

Trận gió thu phong rụng lá vàng
Lá rơi hàng xóm lá bay sang
Vàng bay mấy lá năm già nửa
Hờ hửng ai xui thiếp phụ chàng''
Tản Đà

Tóc mây món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Đoàn Phú Tứ
(chú thích của La Thụy)

**Tình em như nước Trường Giang ấy
Sớm tối theo anh tới mộ vàng...
                      (NK)





Cây trúc đốm

ĐIỂN CỐ  SÔNG TƯƠNG

-Mạch tương
Mạch tương, nước mắt.
Đây là một điển cổ, xuất phát từ truyện hai bà Nga Hoàng và Nữ Anh khóc vua Thuấn. Tục truyền rằng vua Thuấn tuần thú phương Nam, bị mất ở đất Thương Ngô, là một quận của tỉnh Quảng Tây về sau. Hai bà vợ là hai chị em ruột cùng khóc chồng đến chảy máu mắt trên bến Tiêu Tương. Người đời sau có lập đền thờ hai bà tại Đông Tương và kể rằng giọt lệ hai bà rỏ trên bờ trúc ven sông làm trúc nổi vân thật đẹp. Từ đó về sau, trúc mọc trên bờ Tiêu Tương nổi tiếng có vân quý và nước mắt đàn bà mới gọi là mạch tương.(1)
Truyện Kiều có câu:
"Vâng lời khuyên giải thấp cao
Chưa xong điều nghĩ đã dào mạch tương".
(Câu 237, 238. Kiều sau giấc mơ thấy Đạm Tiên)
Là danh lam thắng cảnh nổi tiếng trong hội họa và thi ca Trung Hoa, Tiêu Tương thực ra là khúc hai con sông Tiêu và Tương hợp nhất, thuộc tỉnh Hồ Nam. Sông Tương phát nguồn từ Dương hải sơn ở tỉnh Quảng Tây, chảy ngược lên Hồ Nam qua huyện Trường Sa và rót vào Động Đình Hồ. Vì trúc Tiêu Tương có vân đẹp nên thợ khéo tỉnh Hồ Nam hay đến sông này mua về làm mành. Và cũng vì xuất xứ bi thảm của sông Tương, chữ mành tương là chỉ tấm màn cách trở tình yêu, và sông Tương chỉ sự chia ly, nhung nhớ.
"Mành Tương phất phất gió đàn
Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình."
(Câu 255, 256. Kim Trọng tương tư Kiều)
Sông Tương còn là điển tích từ mối tình buồn giữa Lương Ý Nương và người anh con cô con cậu là Lý Sinh, thời nhà Chu, đời Ngũ Quý. Mối tình vụng trộm của họ bị phát giác và ngăn cản, Ý Nương bị nhà đẩy xuống phía Nam sông Tương, Lý Sinh ở mạn Bắc. Lương Ý Nương hớp từng hụm nước sông mà nhớ đến người tình trên đầu nguồn, và làm bài thơ nói về sông Tương dù sâu cũng còn có đáy chứ nỗi nhớ nhung của nàng thì bất tận.
Một nguồn khác giải thích bài thơ Trường Tương Tư như dưới đây.
Trong "Tình sử" có chép như sau: vào triều nhà Chu đời Ngũ Quý (Ngũ Đại), có người con gái của Lương Tiêu Hồ 梁 瀟 湖 tên Ý Nương 意 娘, cùng với Lý Sinh 李 生  là họ hàng con cô con cậu. Lý Sinh thường qua lại rất nhiều. Nhân ngày trung thu ngắm trăng, ngầm hẹn ước với Ý Nương, lưu luyến không rời. Sự việc lâu ngày lộ ra, Tiêu Hồ nổi giận, ngăn cấm hai người gặp nhau. Gặp ngày trời thu, Ý Nương viết bài thơ Trường Tương Tư gồm 7 đoạn, mỗi đoạn có 4 câu. (2)
Trích dẫn hai đoạn 4 và 5 như sau:
長相思
人道湘江深
未抵相思畔
江深終有底
相思無邊岸
我在湘江頭
君在湘江尾
相思不相見
同飲湘江水
Trường Tương Tư
Nhân đạo Tương Giang thâm,
Vị để tương tư bạn.
Giang thâm chung hữu để;
Tương tư vô biên ngạn.
Ngã tại Tương Giang đầu,
Quân tại Tương Giang vĩ.
Tương tư bất tương kiến,
Đồng ẩm Tương Giang thủỵ
 
Nhớ nhau hoài
Người bảo sông Tương sâu
Tương tư sâu gấp bội
Sông sâu còn có đáy
Tương tư chẳng bến bờ
Thiếp ở đầu sông Tương
Chàng ở cuối sông Tương
Nhớ nhau không gặp mặt
Cùng uống nước sông Tương

Điển tích Sông Tương còn được dùng làm đề tài và cảm hứng sáng tác cho một số nhạc phẩm trong đó có 2 bản nhạc nỗi tiếng Ai về Sông Tương của Thông Đạt (nhạc sĩ Văn Giảng) và Ngọc Lan của Dương Thiệu Tước
(Chú thích của Nhã My )

TIÊU TƯƠNG - Nguyễn Khôi

 "Quân tại Tương giang đầu"...

             (Tặng : Nhã My)  

                      *