CÁM ƠN CÁC BẠN ĐÃ GHÉ THĂM, ĐỌC VÀ GHI CẢM NHẬN BLOG NHÃ MY. CHÚC CÁC BẠN THÂN TÂM LUÔN AN LẠC

Chủ Nhật, 17 tháng 8, 2014

TIÊU TƯƠNG- THƠ NGUYỄN KHÔI





       
       ảnh TG Nguyễn Khôi


TIÊU TƯƠNG
     "Quân tại Tương giang đầu"...
             Tặng : Nhã My
                      -----
Sao Tiêu Tương lại là buồn thương ?
Để mưa rơi ướt cả dặm trường
Chia ly như thể không gặp lại
Để Trúc bên sông đốm võ vàng...
                      *
Sao Tiêu Tương lại là bi thương ?
 Nỗi đời hai ngả biệt âm dương
Tình em như nước Trường Giang ấy
Sớm tối theo anh tới mộ vàng...
                      *
Sao Tiêu Tương cho lòng tổn thương ?
Trái tim sẻ nửa giữa đoạn trường
Một nửa nát tan chìm đáy sóng
Một nửa cầm tù nơi cố hương...
                      *
Sao Tiêu Tương để người trúng thương ?
Dưỡng thương hao tổn mấy năm trường
Cho  hồn dậy lớn Thơ mọc cánh
Chắp với hồn ai lạnh hơi sương...   
                       *
Sao Tiêu Tương nên  tình  vấn vương ?
Vượt cả ngục tù, vượt đại dương
Tới  một chiều nao im lặng sóng
Đôi trái tim một nhịp thương thương...
                       *
Sao Tiêu Tương muôn đời sầu vương ?
"Đa tạ Quân Vương : thiếp phụ chàng"
Tựa bờ Lau trắng tình ngây ngất
Thơ đà kiệt sức, hồn lang thang...

          Bên bờ Tiêu Tương , quê Từ Sơn
                 mùa Vu Lan 2014
                    NGUYỄN KHÔI


Nguồn; từ email của TG Nguyễn Khôi gửi lamngoc
NM chân thành cảm ơn nhà thơ Nguyễn Khôi đã gửi tặng những bài thơ hay

GHI CHÚ
*Câu thơ bác Nguyễn Khôi bỏ trong ngoặc kép mượn ý " Gió thu '' của Tản Đà và ''Màu thời gian '' của Đoàn Phú Tứ
''Đa tạ Quân Vương: thiếp phụ chàng''

Trận gió thu phong rụng lá vàng
Lá rơi hàng xóm lá bay sang
Vàng bay mấy lá năm già nửa
Hờ hửng ai xui thiếp phụ chàng''
Tản Đà

Tóc mây món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Đoàn Phú Tứ
(chú thích của La Thụy)

**Tình em như nước Trường Giang ấy
Sớm tối theo anh tới mộ vàng...
                      (NK)





Cây trúc đốm


ĐIỂN CỐ  SÔNG TƯƠNG
-Mạch tương
Mạch tương, nước mắt.
Đây là một điển cổ, xuất phát từ truyện hai bà Nga Hoàng và Nữ Anh khóc vua Thuấn. Tục truyền rằng vua Thuấn tuần thú phương Nam, bị mất ở đất Thương Ngô, là một quận của tỉnh Quảng Tây về sau. Hai bà vợ là hai chị em ruột cùng khóc chồng đến chảy máu mắt trên bến Tiêu Tương. Người đời sau có lập đền thờ hai bà tại Đông Tương và kể rằng giọt lệ hai bà rỏ trên bờ trúc ven sông làm trúc nổi vân thật đẹp. Từ đó về sau, trúc mọc trên bờ Tiêu Tương nổi tiếng có vân quý và nước mắt đàn bà mới gọi là mạch tương.(1)
Truyện Kiều có câu:
"Vâng lời khuyên giải thấp cao
Chưa xong điều nghĩ đã dào mạch tương".
(Câu 237, 238. Kiều sau giấc mơ thấy Đạm Tiên)
Là danh lam thắng cảnh nổi tiếng trong hội họa và thi ca Trung Hoa, Tiêu Tương thực ra là khúc hai con sông Tiêu và Tương hợp nhất, thuộc tỉnh Hồ Nam. Sông Tương phát nguồn từ Dương hải sơn ở tỉnh Quảng Tây, chảy ngược lên Hồ Nam qua huyện Trường Sa và rót vào Động Đình Hồ. Vì trúc Tiêu Tương có vân đẹp nên thợ khéo tỉnh Hồ Nam hay đến sông này mua về làm mành. Và cũng vì xuất xứ bi thảm của sông Tương, chữ mành tương là chỉ tấm màn cách trở tình yêu, và sông Tương chỉ sự chia ly, nhung nhớ.
"Mành Tương phất phất gió đàn
Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình."
(Câu 255, 256. Kim Trọng tương tư Kiều)
Sông Tương còn là điển tích từ mối tình buồn giữa Lương Ý Nương và người anh con cô con cậu là Lý Sinh, thời nhà Chu, đời Ngũ Quý. Mối tình vụng trộm của họ bị phát giác và ngăn cản, Ý Nương bị nhà đẩy xuống phía Nam sông Tương, Lý Sinh ở mạn Bắc. Lương Ý Nương hớp từng hụm nước sông mà nhớ đến người tình trên đầu nguồn, và làm bài thơ nói về sông Tương dù sâu cũng còn có đáy chứ nỗi nhớ nhung của nàng thì bất tận.
Một nguồn khác giải thích bài thơ Trường Tương Tư như dưới đây.
Trong "Tình sử" có chép như sau: vào triều nhà Chu đời Ngũ Quý (Ngũ Đại), có người con gái của Lương Tiêu Hồ 梁 瀟 湖 tên Ý Nương 意 娘, cùng với Lý Sinh 李 生  là họ hàng con cô con cậu. Lý Sinh thường qua lại rất nhiều. Nhân ngày trung thu ngắm trăng, ngầm hẹn ước với Ý Nương, lưu luyến không rời. Sự việc lâu ngày lộ ra, Tiêu Hồ nổi giận, ngăn cấm hai người gặp nhau. Gặp ngày trời thu, Ý Nương viết bài thơ Trường Tương Tư gồm 7 đoạn, mỗi đoạn có 4 câu. (2)
Trích dẫn hai đoạn 4 và 5 như sau:
長相思
人道湘江深
未抵相思畔
江深終有底
相思無邊岸
我在湘江頭
君在湘江尾
相思不相見
同飲湘江水
Trường Tương Tư
Nhân đạo Tương Giang thâm,
Vị để tương tư bạn.
Giang thâm chung hữu để;
Tương tư vô biên ngạn.
Ngã tại Tương Giang đầu,
Quân tại Tương Giang vĩ.
Tương tư bất tương kiến,
Đồng ẩm Tương Giang thủỵ
 
Nhớ nhau hoài
Người bảo sông Tương sâu
Tương tư sâu gấp bội
Sông sâu còn có đáy
Tương tư chẳng bến bờ
Thiếp ở đầu sông Tương
Chàng ở cuối sông Tương
Nhớ nhau không gặp mặt
Cùng uống nước sông Tương

Điển tích Sông Tương còn được dùng làm đề tài và cảm hứng sáng tác cho một số nhạc phẩm trong đó có 2 bản nhạc nỗi tiếng Ai về Sông Tương của Thông Đạt (nhạc sĩ Văn Giảng) và Ngọc Lan của Dương Thiệu Tước
(Chú thích của Nhã My )

TIÊU TƯƠNG - Nguyễn Khôi

 "Quân tại Tương giang đầu"...


             (Tặng : Nhã My)  



                      *
 

13 nhận xét:

Hoàng Anh 79 nói...

Em thăm chị.

Chủ nhật thật ấm áp an lành ạ.

vu song thu nói...

2. Thơ Nguyễn Khôi giàu điển tích quá. Ngưỡng mộ!

Bâng Khuâng nói...

Trong entry, Nhã My có nhắc đến tôi, xin cám ơn. Nhờ bạn điều chỉnh một vài chỗ chưa chính xác như sau:

Tóc mây một món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Đoàn Phú Tứ

Tác giả 2 câu thơ trên (trong bài MÀU THỜI GIAN) là Đoàn Phú Tứ chứ không phải là Đoàn Phú Thứ


Trong 2 câu thơ sau bác Nguyễn Khôi mượn ý thơ Thế Lữ:

Tình em như nước Trường Giang ấy
Sớm tối theo anh tới mộ vàng...
Nguyễn Khôi


“Lòng em như nước Trường Giang ấy,
Sớm tối theo chàng tới Phúc Châu.”

(Lời kĩ nữ)

Đây là 2 câu đề từ trong bài BÊN SÔNG ĐƯA KHÁCH của nhà thơ Thế Lữ.

NHAMY nói...

cảm ơn bạn đã bổ túc thêm về â câu thơ mà bác Nguyễn mượn ý thơ của Thế Lữ và xin lỗi vì NM gõ chữ sai têm của tg Đoàn Phú Tứ ạ

NHAMY nói...

Vâng thơ của bác Nguyễn rất giàu điển tích chị ạ

NHAMY nói...

cảm ơn HA nhé chúc vui nhiều sáng tác hay

Bâng Khuâng nói...

Bạn đã sửa đúng tên ĐOÀN PHÚ TỨ ngay sát chữ GHI CHÚ, nhưng dưới phần thơ trích dẫn vẫn còn để tên sai ĐOÀN PHÚ THỨ!

NHAMY nói...

so sorry lúc này mình bận việc ghê lắm mở máy ra là hai mắt đã quáng gà dù bạn đã chỉ cách xóa màu nền nhưng mình vẫn ạch đụi mãi ko copy thẳng từ blog bạn qua được mà nhìn từ máy này gõ chữ qua máy kia thì bị lỗi lại ko có thì giờ để đọc lại rất may là NM có được người bạn kỹ lưỡng như LT góp ý

NHAMY nói...

à NM vừa đọc lại phần điển cố sông TƯƠNG do NM ghi chú thì thấy bản chữ Hán viết
Ngã tại tương giang đầu
Quân tại tương giang vĩ
nếu dịch
Chàng ở đầu sông Tương
Thiếp ở cuối sông Tương
thì không đúng mà lại là '' thiếp ở đầu sông Tương, chàng ở cuối sông Tương'' mới đúng
Các bản mà trước kia NM đọc đều viết
Quân tại tương giang đầu
Thiếp tại tương giang vĩ
Bản này NM copy từ trên mạng nhưng ko nhớ rõ xuất xứ mà máy của mình ko sửa được bản chữ Hán nên sửa lại bản dịch vậy !!!

Bâng Khuâng nói...

Bài thơ TRƯỜNG TƯƠNG TƯ như bạn nói có đường link sau :

http://www.thivien.net/viewpoem.php?UID=-36sK3wLjynlHbCinJmwqg

長相思

Trường tương tư

Tương tư dài (Người dịch: Vũ Ngọc Khánh)

落花落葉落紛紛,
盡日思君不見君。
腸欲斷兮腸欲斷,
淚珠痕上更添痕。

我有一寸心,
無人共我說。
願風吹散雲,
訴與天邊月。

攜琴上高樓,
樓高月花滿。
相思未必終,
淚滴琴玄斷。

人道湘江深,
未抵相思畔。
江深終有底,
相思無邊岸。

我在湘江頭,
君在湘江尾。
相思不相見,
同飲湘江水。

夢魂飛不到,
所欠唯一死。
入我相思門,
知我相思苦。

長相思兮長相思,
長相思兮無盡極。
早知如此罫人心,
迴不當初莫相識。

Lạc hoa lạc diệp lạc phân phân,
Tận nhật tư quân bất kiến quân.
Trường dục đoạn hề trường dục đoạn,
Lệ châu ngân thượng cánh thiêm ngân.

Ngã hữu nhất thốn tâm,
Vô nhân cộng ngã thuyết.
Nguyện phong xuy tán vân,
Tố dữ thiên biên nguyệt.

Huề cầm thượng cao lâu,
Lâu cao nguyệt hoa mãn.
Tương tư vị tất chung,
Lệ trích cầm huyền đoạn.

Nhân đạo Tương giang thâm,
Vị để tương tư bạn.
Giang thâm chung hữu để,
Tương tư vô biên ngạn.

Ngã tại Tương giang đầu,
Quân tại Tương giang vĩ.
Tương tư bất tương kiến,
Đồng ẩm Tương giang thuỷ.

Mộng hồn phi bất đáo,
Sở khiếm duy nhất tử.
Nhập ngã tương tư môn,
Tri ngã tương tư khổ.

Trường tương tư hề, trường tương tư,
Trương tương tư hề, vô tận cực.
Tảo tri như thử quải nhân tâm,
Hồi bất đương sơ mạc tương thức.

Hoa hoa lá lá rụng tơi bời
Lòng nhớ người sao chẳng thấy người
Ruột muốn đứt thêm, thêm đứt ruột
Châu rơi thành ngấn lại châu rơi

Ta có một tấc lòng
Không có ai mà hỏi
Muốn nhờ gió đuổi mây
Để được cùng trăng nói

Ôm đàn lên lầu cao
Lầu cao trăng giãi khắp
Tương tư khúc chẳng thành
Lệ nhỏ dây đàn đứt

Người bảo sông Tương sâu
Tương tư sâu gấp bội
Sông sâu còn có đáy
Tương tư chẳng bến bờ

Chàng ở đầu sông Tương
Thiếp ở cuối sông Tương
Nhớ nhau không gặp mặt
Cùng uống nước sông Tương

Hồn mộng bay không đến
Còn một chết thôi mà
Bước vào cửa tương tư
Mới biết tương tư khổ

Tương tư hoài, dài tương tư
Tương tư dài, dài khôn xiết
Sớm biết nỗi đau lòng
Xưa đừng cùng quen biết.

Bâng Khuâng nói...

Bài TRƯỜNG TƯƠNG TƯ của Lương Ý Nương theo đường link sau cũng như thế:

acuten/trng-tngthohoangnguyenchuong.weebly.com/th417-d7883ch-ch7919-ha-t-lng-nng


我 在 湘 江 頭,
Ngã tại Tương giang đầu,
君 在 湘 江 尾。
Quân tại Tương giang vĩ.
相 思 不 相 見,
Tương tư bất tương kiến,
同 飲 湘 江 水。
Đồng ẩm Tương giang thuỷ.

Bâng Khuâng nói...

Nhưng đường link sau:

http://haivan.8m.net/LYN_truong_tuong_tu.htm

Theo mình là chính xác và đúng như câu thơ phổ biến mà mọi người đều biết:

君在湘江頭,Quân tại Tương giang đầu,
妾在湘江尾。Thiếp tại Tương giang vĩ.
相思不相見,Tương tư bất tương kiến,
同飲湘江水。Đồng ẩm Tương giang thuỷ.



梁意娘 - LƯƠNG Ý NƯƠNG (Trung Hoa)

長相思 TRƯỜNG TƯƠNG TƯ

花花葉葉落紛紛,Hoa hoa diệp diệp lạc phân phân,
盡日思君不見君。Tận nhật tư quân bất kiến quân.
腸欲斷兮腸欲斷,Trường dục đoạn hề trường dục đoạn,
淚珠痕上更添痕。Lệ châu ngân thượng cánh thiêm ngân.

我有一寸心,Ngã hữu nhất thốn tâm,
無人共我說。Vô nhân cộng ngã thuyết.
願風吹散雲,Nguyện phong xuy tán vân,
訴與天邊月。Tố dữ thiên biên nguyệt.

攜琴上高樓,Huề cầm thượng cao lâu,
樓高月花滿。Lâu cao nguyệt hoa mãn.
相思未必終,Tương tư vị tất chung,
淚滴琴玄斷。Lệ trích cầm huyền đoạn.

人道湘江深,Nhân đạo Tương giang thâm,
未抵相思畔。Vị để tương tư bạn.
江深終有底,Giang thâm chung hữu để,
相思無邊岸。Tương tư vô biên ngạn.

君在湘江頭,Quân tại Tương giang đầu,
妾在湘江尾。Thiếp tại Tương giang vĩ.
相思不相見,Tương tư bất tương kiến,
同飲湘江水。Đồng ẩm Tương giang thuỷ.


夢魂飛不到,Mộng hồn phi bất đáo,
所欠唯一死。Sở khiếm duy nhất tử.
入我相思門,Nhập ngã tương tư môn,
知我相思苦。Tri ngã tương tư khổ.

長相思兮長相思,Trường tương tư hề, trường tương tư,
長相思兮無盡極。Trường tương tư hề, vô tận cực.
早知如此罫人心,Tảo tri như thử quải nhân tâm,
迴不當初莫相識。Hồi bất đương sơ mạc tương thức.

梁意娘 - Lương Ý Nương

NHAMY nói...

trong bản 1theo chữ Hán thì '' ngã tại tương giang đầu'' phải dịch là '' thiếp ở đầu sông tương'' mới đúng vì ngã= tôi chỉ nhân xưng ngôi thứ 1 tức tg là nàng Lương Ý Nương ạ từ lâu NM ko để ý vì quen với câu ''quân tại tương giang đầu'' đọc từ bản Hán Việtrất phổ biến ( như bác Nguyễn đã dẫn) trong bản 1 tg có dùng nhiều chữ ngả để tự xưng '' ngã hữu thốn nhân tâm'' ''vô nhân cộng ngã thuyết'' (tôi có một tấc lòng khong có người để nói cùng với tôi , để tôi giải bày )...
Cam on ban đã sưu tầm và bổ túc