TÂM THÀNH LỄ BẠC- NGUYỄN PHÚC VĨNH BA

  

    TÂM THÀNH LỄ BẠC là một quyển sách của tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba là tập họp của các bài CÁO, PHÚ,HỊCH ,VĂN TẾ, VĂN BIA ,sách in năm 2014(La Thanh Đường tàng bản)

    Tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba thuộc dòng dỏi hoàng tộc triều Nguyễn , là một nhà giáo hồi hưu hiện sinh sống tại Huế.

Anh là một trong những tác giả hiếm hoi mà hiện nay viết được các thể loại cổ văn như cáo, hịch, phú, văn tế, văn bia.

Sách gồm 16 đề mục như sau:

1-Nhất thống sơn hà đại cáo

2- Văn tế vua Hàm Nghi

3-Hịch cứu tế lương dân bị lũ lụt

4-Văn tế âm hồn thất thủ kinh đô

5-Văn bia khu tưởng niệm nhà lao An Nam

6-Văn bia cố cả Léopold M.Cadìere

7-Văn tế Nam Phong chủ bút Phạm tiên sinh

8-Văn tế thác Gougah & Liên Khàng

9-Phú bạn vong niên

10- Văn tế nạn nhân sập cầu Cần Thơ

11-Tân Mão tân niên phú

12-Văn tế khóc vợ (viết cho bạn)

13-Văn tế Nguyễn Tri Phương

14- Quý Tỵ tân niên phú

15-Điếu văn bạn học: anh Trần Văn Kháng

16-Văn tế tử sĩ Hoàng Sa

       Theo lời tác giả trong Lời Nói Đầu ‘’ ...Thú thật đối với tôi , các thể thơ ca cổ điển này có một sức hấp dẫn vô cùng mạnh mẻ Muốn dùng một hình thức khác e bất khả thi Ví như bày tỏ tiếc thương đối với những nạn nhân vụ sập cầu Cần Thơ,thể văn tế này phù hợp vô cùng Đó là thế mạnh riêng của mỗi thể văn

Có lẽ các bạn trẻ hơn tôi, các bạn chưa quen với các thể văn cổ đó Tuy vậy hẳn các bạn sẽ đồng ý rằng các văn tế,hịch , cáo,phú mà tiền nhân để lại cho chúng ta là những viên ngọc quí trong nền văn học nước nhà...’’

      Tâm Thành Lễ Bạc ngoài giá trị là những áng văn chương cổ tuyệt tác, còn là những tài liệu sử học do tác giả đã dày công nghiên cứu và chú thích kèm theo mỗi bài viết.

       Nhã My chân thành cảm ơn anh Vĩnh Ba đã tặng sách và xin trân trọng giới thiệu một bài viết (có giá trị lịch sử) trong quyển sách.

 * VĂN BIA KHU TƯỞNG NIỆM NHÀ LAO AN NAM

Ảnh cụ thủ khoa Huân 

Tiểu dẫn: Guyane là một tỉnh hải ngoại của Pháp, nằm ở bờ bắc của Nam Mỹ

, nhà lao An Nam này chỉ là một trong số 30 nhà lao rải rác trên lảnh thổ Guyane Nhiều tù nhân đã bỏ trốn qua nước láng giềng Surinam , lúc đó là thuộc địa Hà Lan Năm 1953, không còn tù nhân biệt xứ nào ở Guyane nữa

Đầu tháng 3-2008 , lục lọi trên các Website của Pháp tìm tài liệu cho chuyến đi Guyane, bất ngờ nhà báo Danh Đức (báo Tuổi Trẻ) tìm được không ít tài liệu có đến 525 tù nhân người Việt đi đày sang nhà lao Guyane năm 1931 , sau khi khởi nghĩa Yên Bái thất bại trước đó một năm  Trước đây đã có nhiều sách viết về nhà tù này 

Ký sự nhà lao An Nam kéo dài 11 kỳ của nhà báo Danh Đức cho ta thấy nỗi khổ của các tù nhân nơi đây Các bạn có thể đọc đầy đủ qua google Trong số này có nhà cách mạng nổi tiếng Nguyễn Quang Diêu Trước đó có cụ Nguyễn Hữu Huân (thủ khoa Huân) bị Pháp đày sang Guyane năm 1864 Về sau cụ được tha về VN , cụ lại tiếp tục chống Pháp và bị Pháp giết chết .Tất cả là những chiến sĩ cách mạng chống ách thực dân Pháp vô cùng can trường dù trong tay chỉ là vũ khí thô sơ, thậm chí rựa cùn hay tầm vong vót nhọn

Xin nghiêng mình khâm phục và ngưỡng mộ các tiền nhân

*VĂN BIA CỦA TÁC GIẢ NGUYỄN PHÚC VĨNH BA

Thương ôi!

Vì nước quên mình

Đày thân đất khách

Ngàn thu gương trung nghĩa, rạng rỡ non sông

Muôn thuở chí quật cường, chói lòa sử sách

Dòng Hồng , giống Lạc,bốn ngàn năm còn nối tiếp nơi đây

Tiếng Việt , người Nam,mới thế kỷ sao đoạn đành ngăn cách

Nhớ tiền nhân.

Sinh ra trong thời tao loạn, miền miền khói lửa, núi sông vướng nạn ngoại xăm

Lớn lên giữa buổi can qua, xứ xứ đao thương , đất cát gặp hồi chia cắt,

Vốn đâu phải binh cơ lính lệ, chẳng qua vì yêu nước thương nòi,

Dẫu chỉ là thợ mỏ dân cày, không cam nổi thờ gian theo giặc.

Căm đế quốc gông xiềng dân tộc, thêm những triều đình vô lực, nên vùng lên đánh đổ bạo quyền,

Hận thực dân dày xéo giang sơn, mà mấy quan lại nhẫn tâm, bèn tập họp lại trừ tiêu nghịch tặc

Rừng Yên Thế (1) sơn lam chướng khí, có ai nề gian khổ, lập chiến khu hào lũy sát san,

Đất Đông Kinh(2) đô hội phồn hoa, nào nào kẻ tiếc công lao, mở nghĩa thục học sinh đầy đặc,

Nơi đánh Pháp bằng gươm bằng súng, năm qua rồi tháng lại, Pháp cũng phải kinh,

Chốn đuổi tây với bút với nghiên, trẻ học có già bày, Tây đà phát ức,

Lớp lớp tưng bừng nổi đây, lập đoàn kết đảng, bọn Lê Dương đàn áp thẳng tay,

Nhà nhà hừng hực đấu tranh, bãi thị đình công, lũ mật thám rình mò méo mặt.

Vừa mới vụ Hà thành đầu độc (3) , cai đội còn run

Lại xoay cuộc Thuận Hóa chống sưu(4) , cẩm cò bạc tóc

Chủ mộ phu Bazin (5) bỏ mạng , súng nổ vang tan nát giấc mơ tiền,

Lão quan thầy Merlin (6) suýt tiêu , bom run tóc ngỡ xong đời thằng ác

Đau đớn thay !

Đề Thám, Đình Phùng, Đội Cung, Thái Học, bao nhiêu lần khởi nghĩa không thành,

Cần Vương,Dân Đảng, Nghĩa Thục, Văn Thân, mấy mươi cuộc mưu đồ đều bại,

Tận tâm vì đại nghĩa, tiếc chi nhờ gươm súng thô sơ,

Chí nguyện quá trung trinh, hận một nỗi tay chân mềm mại,

Nghĩa binh mấy vạn, dù tan thây quyết chẳng gươm buông,

Chí sĩ hàng trăm, vẫn phanh ngực cho dù đạn tới,

Pháp sục lùng truy bắt, phần thì giam Côn Đảo, Hỏa Lò,

Tây tàn sát trả thù,nhóm bị giết Nghệ An , Yên Bái,

Lao Bảo, Sơn La,rừng sâu nước độc,đâu lao tù chứa kẻ trung can,

Guyane,Tahiti, đất khách quê người, bao hoang đảo chật ních người khảng khái,

Thảm thiết bấy,phận tù nhân cách mạng, sống cực mà sống chẳng ra người,

Khủng khiếp thay, cõi địa ngục trần ai, chết thảm đó chết nào ấm xác,

Cơ gân teo giống bầy ngạ quỷ , cùm xích khổ sai,

Xương da bọc như lũ hung ma, roi đòn lao tác

Khi làm đường ,khi phá núi, đày đọa cho tóc rụng răng rơi.

Lúc chặt gỗ ,lúc đãi vàng, hành hạ đến máu khô thịt nát,

Rừng xanh là bạn, rặt mũi mòng mù mịt trăm nơi.

Chuồng cọp đấy nhà, không mái lợp quẩn quanh mấy thước

Ôi thôi!

Xót mấy thì vừa

Kể sao hết được

Sống tha phương gầy mòn thân xác , nhớ quê nhà đau đáu, mơ ngày về tiếp cuộc diệt thù

Yêu tổ quốc rắn rỏi tinh thần, thương làng xóm tiêu điều, đợi thời đến góp công dựng nước

Ông mất rồi cha mất, trái tim nào chịu trọ đất ly hương,

Con còn, cháu còn , chùm ruột vẫn tìm nơi bản quốc,

Trộm nghĩ,

Công quá trời nam,

Khó tày biển bắc,

Các tiền bối quên mình vì nghĩa, chịu gian lao chẳng chút khuất thân,

Phường hậu sinh uống nước nhớ nguồn, hưởng hạnh phúc dám đâu phụ bạc,

Lòng thệ nguyện noi gương hào kiệt, còn sống còn bảo vệ sơn hà,

Chỉ kiên trì học đấng anh hùng, mỗi việc mỗi chấn hưng xã tắc,

Nay,

Ngưỡng mộ anh linh liệt sĩ,nhang đốt trầm xông,

Ký biên tiên tổ quân công,bia xây chữ tạc,

Nhất nhất tâm thành

Đồng lòng phụng lập

    Huế tháng 5/2008

NGUYỂN PHÚC VĨNH BA

CHÚ THÍCH:

1)Yên Thế : một huyện rừng núi thuộc tỉnh Bắc Giang, nơi Hoàng Hoa Thám lập chiến khu từ tháng 4- 1892

2) Đông Kinh nghĩa thục: một trường tư thục do các sĩ phu Bắc Hà thành lập tại Hà Nội năm 1907 đến 1908 nhằm truyền bá chữ quốc ngữ và các tư tưởng nhân quyền, tự do , dân chủ... Đứng đầu là Lương Văn Can,Nguyễn Quyền, Phan Chu Trinh

3)Vụ đầu độc lính Pháp tại Hà Nội doHoàng Hoa Thám tổ chức ngày 27=6-1908

4) Cuộc biểu tình chống thuế xảy ra ở Huế năm 1908 có Hồ chủ tịch tham dự

5) trùm mộ phu Bazin bị xử tử bởi các đảng viên Việt Nam Quốc Dân đảng tại Chợ Hôm , Hà Nội ngày 06-2-1929

6) Toàn quyền Đông Dương Merlin bị Phạm Hồng Thái ném bom mưu sát hụt tại Quảng Châu ngày 18-6-1924