CHỮ TÂM

PHIẾM LUẬN



CHỮ TÂM

Bài đã đăng trong blog 360plus 21-8- 2011

***Lời phi lộ

Tôi viết entry này có chút riêng tư là để tặng cho một người bạn trẻ ,rất trẻ ,người đã thường xuyên mang đến cho SL's blog nhiều hình ảnh và tình cảm vô cùng tốt đẹp Đó là Sóng Đại Dương.Trong một lần trước lúc đang vui SL có tặng cho Sóng hai câu ''Tri âm tri kỷ luôn cần thiết .Tận cõi lòng giữ một chữ tâm''.Thật ra đây chỉ là câu nói lúc đang vui và cũng hơi '' chơi chữ '' một chút bởi vì chữ Tâm (Hán Việt ) cũng có nghĩa là ''cõi lòng'' . Cũng giống như câu ''Da trắng vỗ bì bạch'' mà trong giai thoại văn chương tương truyền là nữ sĩ họ Đoàn đã làm cho Trạng Quỳnh (?)… tịt ngòi vì da trắng tiếng HV là bì bạch! Thật ra đối lại cũng không khó ,kẻ hậu sinh  cũng có người đối  là'' Trời xanh màu thiên thanh ''(thiên thanh có nghĩa là trời xanh ) hay'' Rừng thâm mưa lâm râm'' (Lâm là rừng) Hôm nay lúc rỗi rảnh SL tôi xin được phép luận bàn thêm về chữ Tâm , chỉ bàn tổng quát theo ngôn ngữ  VN thôi không dám đi sâu vào nghĩa của chữ Tâm theo tôn giáo và triết học.SL tôi chỉ là mụ nhà quê (dốt nát) viết là để mua vui, chắc cũng còn nhiều thiếu sót nên cũng xin quí vị đọc theo kiểu mua vui .Xin thông cảm và thành thật cảm ơn






        Tâm nghĩa đen là trái tim. Trái tim theo khoa học và y học là cơ quan ''chủ xị'' của bộ tuần hoàn hoạt động để đưa máu đi nuôi cơ thể. Trái tim rất là quan trọng đối với con người không ai mà không có trái tim ,bịnh tim cũng là bịnh vô cùng “kinh khủng’’ đã giết chết rất nhiều người và khi tim "đình công'' không thèm đập nữa thì (đương nhiên) chủ nhân sẽ được bình yên đi về bên kia thế giới! Còn nhớ câu chuyện Tàu kể về hoàng thúc Tỷ Can bị Trụ Vương nghe lời (hồ tinh) người đẹp Đắc Kỷ xúi mổ ngực lấy tim cho ''nàng'' trị bịnh ho gà Hoàng thúc ôm ngực đi về theo lời của ông đạo sĩ nói rằng trên đường về nếu gặp được ba người đầu tiên hỏi người không tim có sống hay không mà (tùy theo) câu trả lời nếu nói sống thì ,sống còn nói chết là chết! Tỷ Can gặp một người bán cải bèn hỏi như vậy và (với sự hiểu biết và thiệt thà ) người bán cải trả lời không có trái tim làm sao sống được! Vậy là ông hoàng thúc xui xẻo và tội nghiệp kia bèn …lăn đùng ra chết ! Tương truyền vì uất ức mà biến thành cọng rau muống mà ngưới Tàu gọi là ''cải vô tâm''(wu xin cai) vì cọng rau muống trống rỗng phía trong! Kể lại chuyện xưa để chứng minh rằng tuy ngày xưa trình độ khoa học và y học chưa phát triển nhưng ai cũng biết rõ ràng là không có trái tim thì con người sẽ chết!
        Trái tim (nghĩa bóng) trong văn chương VN tượng trưng cho tình cảm (cõi lòng), tình yêu .Ta đã bắt gặp nhiều …trái tim trong tựa nhũng bài ca như ''trái tim ngục tù'',  ''trái tim mùa đông'',  ''trái tim lầm lỡ '',  ''gõ cửa trái tim'' … Hay trong thơ của Tố Hữu: ''Tôi kể ngày xưa chuyện Mỵ Châu .Trái tim lầm chỗ để trên đầu.Nõ thần vô ý trao cho giặc .Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu !''  Mô-đen (thời trang) ''trái tim '' còn xuất hiện ở những hình xăm chẳng hạn như hai trái tim quấn quít là đang(được)yêu ,trái tim…bị thương thì vẽ hình trái tim có mũi tên đâm qua! Lại còn dùng trong trang sức mặt dây chuyền ,nhẫn ,cà rá, đồng hồ… Trái tim tuy nhỏ mà cũng ...lắm trò! Lúc đang yêu thì trái tim chấp cánh , trái tim hò hẹn, trái tim rạo rực,  chung nhịp trái tim...Nói về nỗi đau trong tình yêu thì dùng tim lỗi hẹn, tim đau nhói,tim buồn da diết,tim dãy dụa,tim chết… và còn được người đời vẽ theo nhiều hình tượng ,màu sắc nữa chẳng hạn như tim bé nhỏ,  tim vĩ đại ,tim khờ khạo,tim sáng suốt, tim hồng, tim đen  ...Mà thật vậy trái tim con người trong lồng ngực ''nó'' cũng thay đổi nhịp đập tùy theo cảm xúc tình cảm của con người khi giận ,khi thương ,khi sợ sệt ,khi vui mừng chẳng hạn lúc đập nhanh, khi thì chậm …(chuyện này phải nhờ các bác sĩ tim mạch giải thích chứ SL tôi không hiểu tại sao)
       Chữ tâm là từ Hán Việt (danh từ) theo định nghĩa là lòng (cõi lòng) .Đây là một từ trừu tượng không giống như trái tim (có thật ) vật chất khoa học .Cõi lòng (hoàn toàn) thuộc về tình cảm .(tâm linh).Ta có các từ ghép chung với tâm như thương tâm(lòng thương xót ,đau lòng) tâm bất an (trong lòng không yên) tâm tình phiền muộn (lòng dạ buồn rầu) đồng tâm hiệp lực (chung sức chung lòng) khẩu phật tâm xà (miệng nói tốt lòng dạ ác độc) …Tâm có nghĩa là suy tư, mưu tính như vô tâm ,quan tâm., tận tâm , tín tâm ,chính tâm, chuyên tâm,hùng tâm, chú tâm,bình tâm,công tâm.. .Tâm nghĩa đơn giản và dễ hiểu nhứt là tính tình ,tâm tính ,tâm tình của con người như nhân tâm ,nội tâm, thâm tâm ,tâm cảm ,tâm cảnh,tâm phúc ,tâm đạo, tâm đắc ,kiên tâm ,huyết tâm,nhiệt tâm…Tính tình ,lòng dạ (của con người) là chuyện khó xác định cho nên có câu ''Họa hổ họa bì nan họa cốt.Tri nhân tri diện bất tri tâm.'' Cũng giống như người VN nói'' Dò sông dò biển dễ dò .Mấy ai lấy thước mà đo lòng người!''( Thật ra đó chỉ là …chuyện ngày xưa thôi bây giờ với khoa tâm lý học thực nghiệm cùng với các khoa học khác như phân tâm trị liệu ,tâm trắc học ,tội phạm học,thái độ học …thôi miên hay máy dò nói thật người ta đo được …tuốt luốt hết !) Một số từ thường hay dùng là lương tâm (lương tâm chức nghiệp ,lương tâm cắn rứt ) , tâm sự (chuyện bí mật gì đó mà cho dù là bạn đời, người nhà cũng khó nói mà chỉ nói (riêng) với …bạn thân nhưng…coi chừng thân tới đâu thì cũng có ngày …bật mí!) .Hiểu theo nghĩa đơn giản thế này thì chữ Tâm chẳng có gì …bí hiểm hết nó …nằm ngay trong mỗi con người chúng ta (ai cũng có cõi lòng),không cần phải tìm kiếm làm gì. Tâm theo thuyết duy tâm của nhà Phật muôn sự đều do Tâm tạo ra.Có hai thứ Tâm:vọng tâm là cái tâm nghĩ ngợi lang man sằng bậy.Chơn(Chân )Tâm cái tâm nguyên lai sang láng linh thông đầy đủ mầu nhiệm (có sẵn) không cần phải suy nghĩ mới biết cũng như cái gương trong suốt vật gì qua là nó soi tỏ ngay.Nó khác hẳn với cái tâm phải suy tư mới biết ,phải học hỏi mới hay.Nếu con người ta biết rõ (ngộ ra) cái Tâm này (mầu nhiệm )mà dẹp bỏ hết (cái tâm )sự nghĩ ngợi lan man sằng bậy đi thì sẽ đắc Đạo.Vài chữ tâm trong tôn giáo như chơn (chân)tâm,chí tâm,chánh (chính ) tâm,bồ đề tâm,Phật tâm...
         Lời cuối cùng Tâm là một từ ngữ đẹp dùng để...đặt tên cho cả nam lẫn nữ đều được và có ý nghĩa: Thanh Tâm (lòng trong sạch -là tên của mẹ SL) Thành Tâm (lòng thành) Minh Tâm (Lòng sáng suốt rõ ràng sáng sủa ) Hữu Tâm (có tấm lòng ) Hảo Tâm (lòng tốt).,Phương Tâm (hương lòng) Song Tâm(đồng lòng) Duy Tâm (chỉ tấm lòng ,suy nghĩ là chính còn là một chủ thuyết đối lập với duy vật  có nghĩa lấy vật chất làm đầu )...

SƯƠNG LAM