TRÁI KEO GAI SẮC MÀU KỶ NIỆM - TỪ KẾ TƯỜNG

 TRÁI KEO GAI SẮC MÀU KỶ NIỆM

Ở thôn quê ngày trước trẻ con thiếu thốn mọi thứ từ phương tiện giải trí tới cuộc sống sinh hoạt đời thường. Do đó hầu như trẻ con thôn quê đều gắn bó với thiên nhiên như hình với bóng. Ngoài cảnh sắc đồng quê do thiên nhiên ban tặng, nhiều loại trái hoang dại từ dây leo, lùm bụi thấp cho tới cây cao, tán lá sim sê đều là món ăn chơi và ăn thiệt của trẻ con quê nghèo, túi rỗng, thiếu thốn quanh năm. Trong số các loại trái hoang dại thiên nhiên ban tặng cho trẻ con thôn quê ngày xưa, tôi thích nhất là trái me keo, me nước hay còn gọi nôm na là trái keo gai, vì loại cây này mọc thành lùm bụi, cành nhánh có gai nhọn tua tủa.

Ở quê tôi ngày xưa, là vùng đất gần cửa biển, nhiễm mặn hầu như nhà nào cũng có hàng rào tre gai hoặc hàng rào keo gai. Hàng rào tre gai thì mùa nắng cho tiếng "võng đưa" kẽo kẹt từ những thân tre theo ngọn gió đưa cạ vào nhau thành âm thanh giống như tiếng võng đưa, nghe rất buồn. Mùa mưa dầm vài đám, dưới những gốc tre gai nhú lên những mụt măng, măng tre gai lớn nhanh, cao khỏi mặt đất chừng 40-50 cm thì gia chủ "xắn" mang ra chợ bán để người ta mua về hầm giò heo, hầm xương heo thành món canh giò heo hầm măng ngon tuyệt đỉnh bolero. Nhưng măng tre gai có vị đắng, không ngon, ngọt bằng măng tre mạnh tông. Do măng tre mạnh tông hiếm nên giá cũng mắc hơn măng tre gai rất nhiều.

Nếu nhà nào hàng rào trồng keo gai (còn gọi là me keo) thì trẻ con có hai thú vui. Đầu mùa mưa cây keo gai ra lá non là nguồn thức ăn khoái khẩu của họ hàng nhà quýt tàu (còn gọi là kim quýt). Một loài bọ cánh cứng màu xanh tuyệt đẹp, con trống và con mái rất khó phân biệt nếu không nhìn phần bụng. Con mái bụng to hơn con trống, vì thời điểm này quýt tàu mái bụng mang trứng chuẩn bị đẻ. Trứng quýt tàu cũng rất đẹp, bằng trứng thằn lằn nhưng có nhiều màu sắc, có 3 màu cơ bản: trắng, xanh da trời và hồng phấn. Tạo hóa thật kỳ diệu, cây keo gai lúc đầu là loài cây hoang dã, tưởng không có công dụng gì ngoài việc mọc hoang hóa ra lá cây keo gai lại là nguồn thức ăn vô tận cho loài quýt tàu.

Những nhóc tì kẹp tóc (con gái) rất thích nuôi quýt tàu để cho chúng đẻ trứng ra ngắm chơi. Những chị quýt tàu mang trứng thường rất lười biếng, các chị ở đâu không biết, cứ đầu mùa mưa là bay về lúc sáng sớm, đậu trên những nhánh keo gai để ăn lá non, ăn xong tới trưa thì nằm ngủ. Lúc này đám kẹp tóc phải nhờ một anh húi cua (con trai) làm cây gồng móc dài bằng cây trúc già, uốn thẳng, kéo nhau đi thọc các chị quýt tàu rớt xuống mang về nuôi trong hộp thuốc Tàu có mặt bằng kiếng, cho ăn lá keo để đợi ngày các chị quýt tàu "khai hoa nở nhụy", đẻ ra những quả trứng xinh xắn, nhiều màu đem khoe với nhau.

Hết mùa mưa tới mùa nắng, trẻ con thôn quê không còn thú chơi quýt tàu nữa thì lúc này trên những cành keo gai đã có những chùm trái chín ửng đỏ. Trái keo gai có nhiều mắt, mỗi mắt là một hột được bọc bởi lớp cơm mềm như bột, lớp cơm này có vị ngọt, thơm đặc trưng, là món ăn chơi của trẻ con nhà quê, trong đó có tôi. Trái me keo chín cong hình trăng lưỡi liềm, mọc thành chùm, treo lơ lững trên nhánh keo đầy gai, màu sắc rất đẹp làm mê mẫn đám con gái. Còn tôi ngày ấy chỉ theo phục vụ, khi thì trèo tuốt lên cây keo gai, lựa nhánh nào ít gai để đứng móc những chùm trái lơ lửng, hấp dẫn ấy cho đám con gái phía dưới dùng nón lá hứng.

Trái keo gai chín phải được trẻ con canh chừng để móc, nếu không sẽ bị đám chim sáo, chim cưỡng bông ăn mất. Nên việc canh chừng hàng keo gai trái chín tranh nhau với lũ sáo, lũ cưỡng bông cũng là một thú vui. Còn phe húi cua vào dịp này bỗng trở nên quan trọng, được phe kẹp tóc o bế, nhờ vả cũng là dịp để "lên mặt", ra oai. Đó cũng là nhờ mùa trái keo gai được trồng làm hàng rào quanh nhà, hay ranh đất giồng, đất vườn đang chín rộ.

Nhưng bây giờ về quê, tôi hầu như không còn thấy cây keo gai nữa. Và thứ trái gợi nhớ về tuổi thơ trong ký ức vui buồn cũng chỉ còn trong kỷ niệm. Những mùa hè tuổi thơ ấy đã qua lâu lắm rồi và đã chìm khuất hết, mất tăm vào dĩ vãng không quay lại mà chỉ còn trong hồi tưởng, hoài niệm đẹp của một thời thơ ấu. Lý do để cây keo gai biến mất trên những vùng đất quê là bây giờ người quê làm hàng rào bằng kẽm gai, hoặc đổ cột bê tông kéo lưới B40, nhìn có vẻ hiện đại nhưng lại không tạo được cảnh quan thiên nhiên, không thân thiện với môi trường sinh thái.

Chính vì thế nên bầu trời tuổi thơ đã mất đi niềm vui những mùa trái me keo chín, canh để móc xuống, tranh ăn với lũ chim sáo, chim cưỡng kéo nhau về kêu vang gọi bầy… Và trẻ con gái trai mất luôn cả những con bọ cánh cứng màu xanh biếc nuôi làm thú cưng để chiêm ngưỡng những quả trứng vàng nhiều màu sắc tuyệt đẹp. Nhiều thế hệ trôi qua, không cứ gì trẻ con sinh ra ở thành phố nhộn nhịp xe cộ, nhà cửa bê tông san sát mà ngay trẻ con thôn quê bây giờ cũng không biết trái keo gai, loại trái gắn liền với thời thơ ấu đã biến mất gần như chìm vào cổ tích xa xưa.

TỪ KẾ TƯỜNG