TƯ BIÊN - THƠ LÝ BẠCH ,ĐỖ CHIÊU ĐỨC DIẼN NÔM

 

                 Cổ Thi :  

                              TƯ BIÊN 

                               LÝ BẠCH

      Đây là bài thất ngôn cổ thi của Thi Tiên Lý Bạch, làm vào năm Thiên Bảo thứ 2 đời Đường Huyền Tông. Bài thơ gồm có 6 câu 42 chữ, tả lại lòng tưởng nhớ của một cô phụ đất Tần (Tràng An) nhớ về vùng biên tái xa xôi, nơi mà người chinh phu chinh chiến lâu ngày vẫn chưa trở lại. Nhớ thương trong nỗi niềm tuyệt vọng vì cũng tuyệt luôn cả đường giao thông và thư tín !

      

                 思邊                               TƯ BIÊN

         去 年 何 時 君 別 妾 ?    Khứ niên hà thời quân biệt thiếp ?

         南 園 綠 草 飛 蝴 蝶.     Nam viên lục thảo phi hồ điệp.

         今 歲 何 時 妾 憶 君 ?    Kim tuế hà thời thiếp ức quân ?

         西 山 白 雪 暗 秦 雲.     Tây sơn bạch tuyết ám Tần vân.

         玉 關 去 此 三 千 里,     Ngọc quan khứ thử tam thiên lý,

         欲 寄 音 書 那 可 聞。    Dục ký âm thư nả khả văn.

                               李白                                       Lý Bạch

* Chú thích :

    - HÀ THỜI 何 時 là Nghi vấn tự, có nghĩa :Khi nào, Lúc nào ?...

    - NAM VIÊN 南 園 là từ phiếm chỉ, chỉ chung về các khu vườn cỏ, vườn hoa...

    - LỤC THẢO PHI HỒ ĐIỆP 綠 草 飛 蝴 蝶 là Bướm bay trên thảm cỏ xanh; ý chỉ "Mùa Xuân".

    - TÂY SƠN 西 山 là Núi Tây, chỉ vùng cao nguyên Thanh Tạng của nước Thổ Phồn ngày xưa, với quanh năm tuyết phủ.

    - TẦN VÂN 秦 雲 là Mây ở đất Tần, Tần là đất của vùng Thiểm Tây, nơi có kinh đô Tràng An, mà cũng là nơi của người chinh phụ đang ở.

    - NGỌC QUAN 玉 關 là Ngọc Môn Quan, cửa ải thông về hướng Tây bắc nằm ở biên tái tỉnh Cam Túc, là cửa ải nối liền với vùng Tây vực.

    - Câu cuối : DỤC KÝ ÂM THƯ 欲 寄 音 書 là Muốn gởi thư hay nhắn tin...NẢ KHẢ VĂN 那 可 聞 là Điều đó làm sao mà nghe thấy được !? (Là Không thể có được!).

* Nghĩa Bài Thơ :

                       NHỚ VỀ VÙNG BIÊN TÁI

        Năm trước, lúc nào thì chàng rời xa thiếp ? Đó là lúc bướm trong vườn đang bay lượn trên thảm cỏ xanh ! (là mùa xuân).

        Năm nay, lúc nào thì thiếp đang nhớ chàng đây ? Chính là lúc mùa đông, khi tuyết trắng ở các dãy núi tây đang che mờ cả mây của đất Tần (là đất Tràng An mà thiếp đang ở đây).

        Từ đây đến Ngọc Môn Quan phải mất ba ngàn dặm đường, nên muốn nhắn tin hay gởi thư đều không thể được gì cả ! (Vì có ai đi đến đó đâu mà gửi thư hay nhắn tin ! Cho nên đành nhớ thương trong đau buồn tuyệt vọng mà thôi !).

* Diễn Nôm :

                             TƯ BIÊN

               Năm trước khi nào chàng biệt thiếp ?

               Vườn nam cỏ biếc bướm vờn bay.

               Năm nay lúc nào thiếp nhớ chàng ?

               Núi Tây tuyết trắng mờ Tràng An.

               Ngọc Môn Quan cách ba ngàn dặm,

               Thư từ tin nhắn chẳng ai kham !

     Lục bát :

               Chia tay năm trước tiễn chàng,

               Xuân tươi cỏ biếc bướm vàng lượn bay.

               Năm nay đông đến nhớ ai...

               Đất Tần mây phủ núi Tây lạnh lùng.

               Ngọc Môn Quan cách nghìn trùng,

               Tin thư vắng bặt não nùng lòng đây !

                                                    

        Hẹn bài dịch tới !              

                                               

                                  杜紹德

                                ĐỖ CHIÊU ĐỨC