TÌM ĐÂU CON CÁ MẮT TRE - TỪ KẾ TƯỜNG

 

TÌM ĐÂU CON CÁ MẮT TRE?

Ngày nhỏ đi học trường xa toàn đi bộ. Lớp nhì, lớp nhất vẫn quần cụt đen (quần đùi), áo sơ mi trắng ngắn tay, chân đất cuốc bộ non 2km đường tới trường. Mùa mưa đất bùn trơn nhầy, có đoạn giống như đi pa-tanh, không quen sẽ “chụp ếch”, té lăn đùng xuống ruộng. Mùa nắng cả một cánh đồng không như bốc cháy nếu không có những cơn gió từ phía sông Bến Bạ thổi qua cánh đồng những đứa học trò chân đất như tôi thuở ấy sẽ bị thiêu sống trên con đường đất trắng xa tham thẳm.

Nhưng may sao, ở hai đầu con đường đến trường xa thăm thẳm ấy có những vườn dừa nối sát nhau, cắm mặt đi riết rồi cũng tới. Vườn dừa chạy cặp theo hai bên đường, toàn bóng dừa mát rượi và những con mương đầy nước. Tôi thích đi dọc mương vườn tìm lũ cá mắt tre, chúng chọn những chỗ nước trong để bơi lội nhỡn nhơ, hình ảnh những con cá mắt tre gợi cho tôi sự thanh bình, trầm mặc. Cá mắt tre cỡ đầu đũa ăn, dài khoảng 2cm, thân hình thon gọn, có sọc rất đẹp. Cá mắt tre không nhút nhát mà rất dạn dĩ, chúng bơi lội sát bờ mương và tôi có thể cúi sát mặt nước để quan sát chúng.

Tôi không hiểu tại sao gọi là cá mắt tre. Có thể do thân hình của chúng có những hoa văn như mắt của cây tre nhiều đốt chăng? Nhưng tôi biết rất rõ cá mắt tre gắn liền với mương vườn, mà người miệt ruộng, miệt vườn mới biết. Tôi thường bắt cá mắt tre nuôi trong lon sữa bò, nhưng rồi chúng cũng chết vì xa rời vùng nước trong veo lẫn váng phù sa. Và có lẽ đây là thức ăn của cá mắt tre?

Lâu rồi, về quê, đi trên mương vườn lúc nước đang lớn, tôi cố ý tìm những con cá mắt tre ngày thơ ấu nhưng tuyệt không thấy. Cá mắt tre và cá ốc mít gần như tuyệt chủng trong mương vườn khiến tôi đau đáu những kỷ niệm tuổi thơ. Tôi không hiểu vì sao? Có lẽ do môi trường nước đã thay đổi, nhiều chất thải từ những sông rạch đã bị ô nhiễm chảy vào mương vườn nên loài cá bé nhỏ, mong manh này không thể sống nổi.

TỪ KẾ TƯỜNG