LOÀI RAU MỌC TỪ KẸT ĐÁ - TỪ KẾ TƯỜNG

 

LOÀI RAU MỌC TỪ KẸT ĐÁ

Ở quê, nhà tôi biệt lập với chung quanh, nhà hàng xóm cách một tường rào khá xa cả trăm mét, con đường nhỏ chạy ngang cổng trước lại vắng vẻ, tôi lại sống một mình, còn hơn nghĩa của giãn cách. Và chính vì ở một mình nên nhu cầu sống, sinh hoạt cũng chẳng có gì nhiều. Nồi cơm điện, bình thủy điện, 2 cái tủ lạnh một sau bếp, một trong phòng riêng, máy giặt, 2 cái bếp gaz, lò vi sóng hư chưa sửa được, cái bếp từ.... Nói chung, điều kiện sinh hoạt tương đối cho người sống một mình không phải bận bịu gì nhiều với sinh hoạt bếp núc, nấu nướng, giặt giũ.

Chỉ có cái ăn hằng ngày. Cũng do sống một mình nên tôi cũng thảnh thơi với chuyện ăn uống. Gạo chục ký lô, tôi không thường xuyên ăn thịt nên không mua thịt trữ tủ lạnh, chỉ ăn cá nhưng cá không mua ở chợ mà dưới hồ câu lên, làm sạch bỏ tủ lạnh ăn dần. Cá dưới hồ đủ loại: Cá tra, cá trê, cá rô phi, cá tai tượng, cá điêu hồng... Nếu không chế biến cá tươi thì xẻ làm khô, phơi 1,2 nắng chiên lên. Chục trứng vịt, trứng gà, chục gói mì, gói phở, hủ tiếu... Vậy là có thể không đi chợ được khoảng một tuần.

Rau tôi cũng bắt đầu trồng: Hành, tỏi, ớt, trái su, khóm, dấp cá, húng quế, tần dày lá, bạc hà, củ hành tây, củ hành tím... Nhưng có một loài rau không trồng vẫn mọc, vừa ngon, có nhiều vị thuốc, dễ chế biến. Đó là loài rau trời cho, mọc từ kẹt đá, sạch từ trong ra ngoài. Đó là rau tiêu, hay còn gọi phổ biến là rau càng cua. Rau này mưa nhiều sẽ mọc nhiều, mọc thành bãi luôn. Ở chợ Sài Gòn và ngay chợ quê tôi không thấy ai bán rau càng cua. Nhưng nhà tôi, trong vườn thì đầy.

Sáng sớm hôm nay tôi vừa làm cỏ vườn, vừa chăm sóc các bãi rau càng cua, vừa hái rau để bữa cơm trưa nay có món rau càng cua bóp giấm thêm trứng vịt luộc xắt mỏng. Lẽ ra có thêm thịt bò xào nữa thì tuyệt cú mèo. Nhưng tôi không đi chợ làm gì có thịt bò? Vả lại tôi chia sẻ bài này trên Facebook của mình không phải là nói chuyện ăn uống mà chủ yếu nói về một loài rau hoang dã, đúng hơn là dân dã, lại mọc từ... kẹt đá.

Không hiểu sao tôi rất có cảm tình với loài rau càng cua, thân mềm, mỏng manh, trắng trong, lá tròn hình cái quạt Ba Tiêu có nhiều phép màu quạt tắt được lửa tam muội mà Tề thiện Đại thánh từng mượn của Thiết Phiến công chúa trên trời để dẹp yêu quái cứu Đường Tăng trong Tây Du Ký. Đây là loài rau quý nhưng sống không đòi hỏi điều kiện gì cho mình, chẳng cần phân bón, công chăm sóc. Chỗ nào có... kẹt đá, gốc cây, chậu kiểng, khi mưa dầm trút xuống vài trận là rau càng cua mọc lên.

Chẳng biết hạt mầm ở đâu, chôn giấu từ bao giờ, mùa nắng lửa ẩn mình sâu trong đất, khi mưa xuống là trồi lên, cho đời những nhánh rau xanh, thân tròn mỏng manh nhưng sức sống thật kỳ diệu. Ăn lại "nên thuốc". Theo tôi, rau tiêu hay rau càng cua là quà tặng của thiên nhiên dành cho con người, không phải trồng, chỗ nào cũng có rau này mọc lên, phát triển mạnh và ngon nhất trong mùa mưa. Việc chế biến rau càng cua lại rất đơn giản, không cầu kỳ. Rau hái ngoài vườn vào, rửa sạch là có thể chấm nước cá kho tăng hương vị cho bữa cơm quê.

Rau Càng Cua là loài rau hoang dại, mọc nhiều khi mưa xuống, không kén đất, rau có thể mọc bất cứ đâu, từ kẹt đá, gốc chuối, chậu kiểng, dưới chân thềm nhà, gốc dừa…lạ nhất là từ kẹt đá, chỉ cần một khe hở nhỏ thậm chí mọc ngay trên mặt phiến đá, cục đá rau cũng có thể mọc lên, phát triển thành một đám rau, bãi rau tự sống không cần bàn tay con người chăm sóc, bón phân. Do đó rau Càng Cua là quà tặng của thiên nhiên ban cho con người như món quà quý, bởi lẽ loài rau này chế biến đơn giản, chỉ cần hái vào rửa sạch để vậy chấm cá kho, mắm kho ăn đã ngon. Còn nếu muốn ngon hơn nữa thì thêm chút giấm, đường, vài lát hột vịt luộc, sang hơn thì thịt bò xào tái với củ hành tây để thành món sà-lách rau Càng Cua trộn dầu giấm. Nam phụ lão ấu đều chế biến được. Ăn lại “nên thuốc”, nhiều dinh dưỡng.

Nếu Lan Huệ hay Huệ Mưa là một loài hoa mọc từ củ vùi sâu trong đất, chờ mưa xuống củ Huệ Mưa trồi lên nẩy mầm lá xanh, theo sau là cọng hoa phong nhuỵ trong một ngày cao dần lên để hôm sau nở ra đoá hoa 6 cánh, 8 cánh màu hồng nhạt, hoặc màu vàng, hiếm quý thì được Huệ Mưa màu trắng mà tôi gọi là Ẩn Lan vốn mang tên loài hoa bí ẩn thì Rau Tiêu hay rau Càng Cua là loài rau bí ẩn không kém vì không ai thấy hột Rau Tiêu nhỏ bé rụng xuống đất khô bao giờ, nhưng mưa xuống chỗ đất nào có hột rau Càng Cua vùi lấp lập tức nẩy mầm hoá một thảm xanh rau quê cho đời, cho người, cho cuộc sống một thứ rau dân dã vừa tăng hương vị cho bữa cơm, vừa là thuốc quý cho sức khoẻ.

Mùa này trong vườn nhà tôi gần như chỗ nào cũng có đám rau Càng Cua hoặc bãi rau Càng Cua, sáng sớm tôi cắp rổ dạo vườn, lướt qua đám rau Càng Cua nào xanh tươi nhất, mơn mỡn nhất ngồi xuống hái, thật ra là nhổ, một loáng là đầy rổ mang vào ngắt hết rễ, chừa cọng rau non xanh, trong trẻo, rửa sạch với nước muối pha loãng, để ráo rồi chế biến, tạo thành món rau trộn cho bữa cơm bình dị. Nếu siêng một chút thì nấu canh tép, canh cá bóng dậm. Rau Càng Cua làm món rau trộn đã ngon, nấu canh càng ngon hơn, tăng hương vị hơn. Rau Càng Cua mọc rộ lên trong mùa mưa và tàn lụi khi nắng tới. Lạ thay, bí ẩn thay về một loài rau quê, trong mùa nắng tưới cách gì ngay chỗ đất rau đã mọc lên cũng không thấy rau đâu. Nhưng chỉ cần mưa xuống vài đám ngay chỗ đất ấy rau sẽ hồi sinh như sự mặc định của thiên nhiên.

Rất nhiều người ở nhiều vùng miền không biết có loài rau Càng Cua vì rau này là đặc sản của Nam Bộ, do đó dễ nhầm lẫn với rau Lá Lốt và Diếp Cá (Nam Bộ gọi là Vấp Cá) do hai loại này có mặt nhiều nơi, lá cũng tương tự như lá rau Càng Cua nhưng nếu đã biết rõ rau Càng Cua rồi thì rất dễ phân biệt về màu sắc và hình dạng. Rau Lá Lốt và rau Diếp Cá là loại rau dây bò trên mặt đất, còn rau Càng Cua là loại rau thân cọng, mọc cao hơn mặt đất 5-10 cm. Cùng gọi là rau nhưng hoàn toàn khác nhau, công dụng và chế biến cũng hoàn toàn khác nhau. Rau Càng Cua là rau trộn, rau Diếp Cá lá rau sống ăn kèm, rau Lá Lốt là để gói hoặc nấu canh, xào… Vườn nhà tôi có đủ 3 loại rau này và cùng phát triển trong mùa mưa. Rau Lá Lốt và Diếp Cá do người trồng, chăm sóc. Còn rau Càng Cua là rau tự mọc và không cần chăm sóc. Đặc biệt, rau Càng Cua có thể mọc bất cứ chỗ nào khi mưa xuống, không chỉ chỗ đất bằng phẳng ẩm ướt mà cả trong kẹt đá.

TỪ KẾ TƯỜNG