TRĂNG SỚM MAI - TỪ KẾ TƯỜNG

 

TRĂNG SỚM MAI

Mấy hôm nay là mùa trăng rằm. Dương lịch là 16, âm lịch là 19 cách nhau 3 ngày. Nhưng trăng thì hình như không tính ngày, tính tháng cứ tới mùa là trăng tròn rồi khuyết dần. Mùa trăng rằm lên sớm khi đêm đến, treo bóng tròn vàng vành vạnh ở chéo góc hồ về hướng Đông theo hường mặt trời. Rồi cứ thế nhích dần lên. Nửa đêm trăng treo trên đỉnh đầu, giữa trời. Sớm mai dậy sớm lúc 4 giờ thấy trăng xuống thấp ngang ngọn dừa chếch góc cái giếng cũ hướng Tây, theo hướng mặt trời lặn buổi chiều. Tôi là người thức khuya, dậy sớm nên thấy trăng rằm theo một vòng xoay của trái đất như vậy.

Tôi có rất nhiều kỷ niệm, hằn sâu trong ký ức từ tuổi thơ cho đến bây giờ với những mùa trăng quê nhà. Ngày thơ ấu, vào thời điểm này, ruộng lúa mênh mông trên cánh đồng làng đã gặt xong còn trơ chân rạ, đất ruộng kịp khô để những trò chơi trẻ con trên đồng trống trong mùa trăng rằm trở nên vui nhộn, sôi động hơn. không chỉ có chơi trốn tìm, rồng rắn lên mây, ngồi kể chuyện đời xưa mà có cả ca múa. Bạn bè con trai, con gái lối xóm, học cùng trường cùng lớp, khác lớp xúm nhau ca múa rất vui, rất ngây thơ hồn nhiên.

Tôi nhớ nhất là bài "Tía em, má em", sau này mới biết là của nhạc sĩ Văn Lương: "Tía em hừng đông đi cày bừa, má em hừng đông đi cày bừa. Tía em là một người nông dân, má em cũng là người nông dân. Cùng sống trên đồng bao la. Những đêm trời trăng lên tròn tròn, gió đưa hàng cây nghe xạc xào. Chúng em cùng hợp đoàn vui chơi, chúng em cùng hợp đoàn vui ca, trong ánh trăng ngà lung linh". Bài hát này là một nhạc cảnh, không chỉ sinh hoạt ở trường mà được trẻ con, học sinh dựng lại trên đồng lúa gặt xong vụ mùa trong những đêm trăng rằm.

Rồi có giai đoạn sau 1975 tôi về quê trìm lại ký ức tuổi thơ trên đồng lúa với những đêm cắm câu dưới ánh trăng rằm. Cắm câu là vào mùa lúa xanh, lúa đương thì con gái. Ông nhạc sĩ nào đã sáng tác ca khúc "Hương tóc mạ non" là thiếu thực tế. Vì mạ non không có hương thơm, chỉ là một thảm xanh rập rờn theo gió, đẹp thì có, nhưng thơm thì không. Lúc này mạ chưa tới tuổi dậy thì để nông dân nhổ lên, đập vào cổ chân cho sạch bùn mang đi cấy để thành lúa. Dù lúa cấy xuống ruộng thời gian đầu cũng chưa xanh lại, ngọn lúa còn vàng hoe vì chờ rễ bám vào đất bùn hút chất dinh dưỡng. Khi lúa xanh lại mới gọi là lúa đương thì, nở bụi, lúc này mới có hương thơm, thơm nhất là khi lúa trổ bông còn ngậm sữa, gọi là lúa trổ đòng đòng.

Tôi thích cắm câu đêm, đi thăm câu dưới bóng trăng từ chập tối cho tới sớm mai trăng lặn mới cuốn câu về. Có lẽ trăng đẹp nhất từ lúc chập tối và lặn xuống lúc sớm mai. Không chỉ có trăng đẹp huyền ảo mà hương lúa đương thì con gái trong những đêm tôi cắm câu cũng rất thơm và huyền ảo. Cứ tưởng tượng những đêm trăng tròn mênh mông, một mình đi trên bờ ruộng dài giữa hai bên là lúa xanh bạt ngàn, gió đêm lồng lộng, hương lúa con gái tỏa ngát vào không gian một mùi thơm đặc trưng của đồng nội, của phù sa châu thổ... mùi thơm của quê nghèo, của thơ ấu, của những tháng năm đẹp nhất đời người. Ai mà không chết lịm tâm hồn khi nhớ về, tưởng tiếc?

Mấy hôm nay tôi đang chết lịm với mùa trăng quê nhà. Nhất là trăng vào lúc sớm mai sắp lặn xuống chân trời đầu ngày.

TỪ KẾ TƯỜNG