TRĂNG MỜ
SUỐI MƠ
Anh sinh năm 1930 tại Huế.
Một bài viết đã lâu. Nay đăng lại để vô cùng thương tiếc anh LÊ-MỘNG-NGUYÊN, người nhạc sĩ mới 19 tuổi đã viết nên một kiệt tác: TRĂNG MỜ BÊN SUỐI.
Thế là thêm một nhạc sĩ tiền chiến nữa đã ra đi!
Không biết ngày mai có nhạc sĩ “hậu sinh khả úy” nào viết về Suối nữa không?
Nhạc viết về Sông có nhiều, nhưng nhạc viết về Suối, hình như có hai bài đứng được với thời gian:
-Suối mơ (Văn-Cao & Phạm-Duy)
-Trăng mờ bên suối (Lê-Mộng-Nguyên)
Tôi đã xa rừng từ rất lâu rồi. Bỏ lại sau lưng tuổi thơ yêu dấu biết bao kỷ niệm, những khu rừng cho ta bóng mát quanh năm, những núi non sừng sửng bốn bề, những buổi mai nghe chim thức dậy hót vang, những chiều vàng pha tím nhẹ, chen những đụn mây đùn lên bị cánh rừng che khuất ở đường chân trời.
Nơi nào có sông, có suối là nơi đó có vạn vật sinh sôi, nảy nở. Dân làng định canh, định cư, và con người bao giờ cũng tìm nơi có nước để mà sinh sống. Những năm tháng Chiến tranh, dân kéo nhau vào rừng tìm những nơi có con con suối nhỏ, có khi gặp con sông bắt nguồn từ xa xôi lửng lờ xuôi chảy, và nơi nào có nước là nơi đó có sự sống.
Tôi còn nhớ một câu chuyện từ lúc tôi còn rất nhỏ:
Tôi theo ba tôi từ xã Tân Thành lên núi Tà Cú từ năm 1954. Chuyện kể rằng, sư tổ núi Tà Cú là Trần Hữu Đức, ngài từ miền Trung vào Hiệp Nghĩa (trước 75 là xã Tân Hiệp, quận Hàm Tân, tỉnh Bình Tuy, nay là Hàm Thuận Nam tỉnh Bình Thuận), phật tử theo Ngài nhiều quá, vì thế, Ngài trốn lên núi Tà Cú để tu. Ngài lần theo con suối chảy từ núi xuống Hiệp Nghĩa, theo suối đi ngược lên núi, đến một cái hang nơi đầu nguồn con suối thì ngài dừng lại (chỗ này gọi là chùa Hang).
Nước suối núi Tà Cú, ngày ấy lạnh như… nước đá. Núi rừng Tà Cú thanh thoát, buổi mai nghe nước suối róc rách, buổi chiều nhìn xuống Hiệp Nghĩa sương như khói lờ đờ, buổi tối người ta có thể nghe một thứ âm thanh hình như tiếng đá vang và rừng thở, và trong thinh không bỗng giựt mình vì tiếng động của thú hoang tìm mồi.
Trẻ con sinh sau Hòa bình sẽ không biết suối. Có biết chăng chỉ qua sách báo phim ảnh. Không như chúng tôi ngày xưa, tắm suối, giặt suối, uống suối… Con suối, ví như một “suối nguồn tươi trẻ”. Những ngày hè chói chang, tìm đến suối để thấy lòng mát rượi, chơi với suối còn được nghe “nhạc suối”, tôi thả những chiếc lá vàng xuống suối để thấy nó “ngù ngờ ngù ngờ xuôi về đâu?” (Lời nhạc phẩm Sáng rừng của Phạm Đình Chương).
Suối, nguồn cảm hứng khó nói nên lời của không biết bao tao nhân mặc khách, những hẹn hò, những chia ly…, chỉ cần một người có một chút lãng mạn khi nhìn thấy con suối chảy êm đềm, trong veo, len lỏi trong hốc đá, hàng cây, uốn éo là thấy tâm hồn dâng trào tình cảm dạt dào.
Và Lê-Mộng-Nguyên cũng là người lãng mạn trong nhạc phẩm “Trăng mờ bên suối”:
“… Người hẹn cùng ta đến bên bờ suối
Rừng chiều mờ sương ánh trăng mờ chiếu
Một đêm thiết tha rồi mai xa cách
Người ơi hai ngả biết đến phương nào
Mịt mù ngàn thâu suối mơ trầm lắng
Lòng buồn từ ly nhớ nhung chiều vắng
Người ơi nhớ khúc nhạc lòng đêm ấy
Ngàn đời vang nhắc bên suối trăng tà
Suối mơ, lời nguyện ước bên bờ suối mơ
Nhớ chăng, người phương xa trong khói điêu tàn
Suối ơi, vờn theo bóng trăng vàng ngày xanh
Nào những lúc trên thuyền say sưa nhìn trăng vừa lên
Ai hay chia lìa, sương khói biên thùy
Hiu hắt người đi sa trường xa (*)
Một ngày xa nhau xóa bao hình bóng
Trời bày chia ly chi cho lòng héo
Giờ đây cách xa người quên hay nhớ
Ngày xưa còn đó trăng nước mong chờ…”
Lê-Mộng-Nguyên viết “Trăng mờ bên suối” năm 1949, lúc ấy anh chỉ mới 19 tuổi. Và anh chỉ có một bản nhạc này để anh được làm nhạc sĩ. Theo các nguồn tin trên mạng, nhạc sĩ Lê-Mộng-Nguyên đã nói:
-“Tôi chỉ cần tự giới thiệu là nhạc sĩ, tác giả “Trăng mờ bên suối” là ai cũng biết rồi! Có người so sánh tôi với Alain-Fournier, tác giả Le Grand Meaulnes, chỉ có một tác phẩm mà cũng được nổi tiếng khắp năm châu!”.
Và SUỐI MƠ
Đã từ lâu, người nghe nhạc chỉ biết ca khúc SUỐI MƠ là của Văn Cao. Nhưng, có một dạo tôi nghi ngờ vì tôi nhớ “SUỐI MƠ đồng tác giả là Văn Cao & Phạm Duy”, nhưng vì không có bằng chứng! Nay vô tình lục lại nhạc cũ, tôi bắt gặp bản in SUỐI MƠ ghi: “Ấn phẩm 1954 của TINH HOA – VIỆT NAM”:
-Bên ngoài bìa đầu ghi: BÀI THƠ BÊN SUỐI của Văn Cao
-Bên trong ghi: Lời và Nhạc: Văn Cao – Phạm Duy.
Kính mong gia đình cố nhạc sĩ Văn Cao cho biết:
-Có phải SUỐI MƠ là BÀI THƠ BÊN SUỐI của Văn Cao đã được Phạm Duy phổ nhạc?
Tôi nghĩ, làm rõ điều này là cần thiết, vì SUỐI MƠ là nhạc phẩm bất hủ.
“… Suối mơ
Bên rừng thu vắng
Dòng nước trôi lững lờ ngoài nắng
Ngày chưa đi sao gió vương
Bờ xanh ngát bóng đôi cây thùy dương
Suối ơi, ôi nguồn yêu mến
Còn ghi khi bóng ai tìm đến
Đàn ai nắn buông lưu luyến
Suối hát theo đôi chim quyên
Từng hẹn mùa xưa cùng xây nhà bên suối
Nghe suối róc rách trôi hoa lừng hương gió ngát
Đàn nai đùa trong khóm lá vàng tươi
Tơ đàn chùng theo với tháng năm
Rừng còn nhớ tới người
Trong chiều nào giữa chốn đây hồn cầm lắng tiếng đời
Suối ơi! Nghe rừng heo hút
Giòng êm đưa lá khô già trút
Còn như lưu hương yêu dấu
Với suối xưa trôi nơi đâu…”
Tôi đã xa rừng, xa những con suối nhỏ của một thời tắm suối, ăn trái cây rừng và uống nước suối, thứ nước trời cho, trong như pha lê, mà thiên nhiên ban tặng, một giòng nước tinh khiết chảy từ trong hốc đá, len lỏi qua những cánh rừng, đã gạn đục khơi trong, không bao giờ cạn.
Những con suối âm thầm, miệt mài chảy qua khe đá, xuyên rừng mang những giòng nước mát của một thời đã nuôi sống con người cùng muôn thú cũng như cỏ cây hoa lá. Những con suối nhỏ đã đi vào thơ ca đã làm nên huyền thoại: “Suối Mơ” và “Trăng Mờ Bên Suối”.
Và những con suối rừng ngày ấy, bây giờ biết có còn không?
TRẦN-HỮU-NGƯ
(*) Thật hết biết, trong câu “người đi sa trường xa”, vậy mà có nhạc sĩ đã chép lại rằng “người đi xa Trường-Sa!” để cho lũ trẻ hát ca ngợi một đêm tự tình ở bên suối của đôi tình nhân, rồi chia tay, một người ở lại, một người đi ra đão Trường-Sa!
Tôi buồn thì ít, mà cười thì nhiều cho một số nhạc sĩ và ca sĩ được gọi là… Trẻ khi cảm nhận “Trăng mờ bên suối”.
Không biết lúc ở bên Pháp, trước khi qua đời anh Lê-Mộng-Nguyên có biết chuyện này không?
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét